ب- بله ، دوست دارم ولی زندگی ام نمی چرخد

ج- نه

۲۴- اگر از کار اخراجتان کنند برای کدامیک از موارد زیر بیشتر دلتان تنگ می شود؟

الف- پولی که دریافت می کردید؟

ب- کاری که انجام می دادید؟

ج- مصاحبت همکاران؟

۲۵- آیا هیچ وقت برای تفریح از محل کارتان مرخصی می گیرید؟

الف- بله

ب- نه

ج- ممکن است ، به شرطی که آنجا کاری ضروری وجود نداشته باشد.

۲۶- آیا احساس می کنید که در محیط کار ، قدر شما را نمی دانند؟

الف- گاهی

ب- اغلب

ج- به ندرت

۲۷- از چه چیز کار خود ، بیشتر بدتان می‌آید؟

الف- اینکه وقت شما در اختیار خودتان نیست؟

ب- ملامت و خستگی از کار؟

ج- اینکه نمی توانید همیشه کارها را به میل خود انجام دهید؟

۲۸- آیا زندگی خصوصی تان را از زندگی شغلی خود جدا نگاه می دارید؟ (در این مورد با همکار شغلی یا شریک زندگی خود مشورت کنید).

الف- کاملاً

ب- اکثر اوقات ، اما گاهی نیز تداخل ایجاد می شود.

ج- به هیچ وجه

۲۹- آیا به فرزندتان توصیه می کنید شغل شما را در پیش گیرد؟

الف- بله ، در صورتی که او خلق و خو و استعداد آن را داشته باشد.

ب- خیر ، او را از این کار بر حذر می کنم.

ج- او را به ادامه کار وادار نمی کنم اما دلسردش هم نمی کنم.

۳۰- اگر ناگهان مقدار زیادی پول برنده شوید و یا به ارث ببرید ، آیا

الف- دیگر تا آخر عمر کار نمی کنید؟

ب- کاری را در پیش می گیرید که همیشه آرزویش را داشتید؟

ج- تصمیم می گیرید همین کاری را که مشغول آن هستید ، ادامه دهید؟

پاسخنامۀ آزمون رضایت شغلی

شماره

الف

ب

ج

شماره

الف

ب

ج

۱

۱۶

۲

۱۷

۳

۱۸

۴

۱۹

۵

۲۰

۶

۲۱

۷

۲۲

۸

۲۳

۹

۲۴

۱۰

۲۵

۱۱

۲۶

۱۲

۲۷

۱۳

۲۸

۱۴

۲۹

۱۵

۳۰

« پرسشنامه استفاده بهینه از وقت »

۱- آیا از کارهایی که باید انجام گیرد ، فهرست تهیه می کنید؟

الف- به ندرت

ب- اغلب

ج- گاهی

۲- اگر پاسخ شما به سئوال یک ، ب یا ج است ، پس از تهیه فهرست چه اتفاقی می افتد؟

الف- فرصت نمی کنید تا موارد فهرست را انجام دهید.

ب- موارد فهرست را یک به یک انجام می دهید.

ج- برخی از آن ها را به انجام می رسانید.

۳- آیا احساس می کنید که خیلی سرتان شلوغ است اما ظاهراًً کاری از پیش نمی برید؟

الف- اغلب

ب- گاهی

ج- به ندرت

۴- آخرین باری که برای استراحت خود وقت گذاشتید ، چه موقع بود؟

الف- حدود سه روز پیش

ب- بیش از سه ماه پیش

ج- در حدود دو هفته قبل

۵- آیا به خاطر اتلاف وقت ، مجبورید در آخرین دقایق ، کار را با شتاب زدگی انجام دهید؟

الف- گاهی

ب- به ندرت

ج- اغلب

۶- آیا دربارۀ خودتان این نظر را دارید که :

الف- همیشه وقت شناس هستید؟

ب- گاهی اوقات تأخیر می کنید؟

ج- اصلاً وقت شناس نیستید؟

۷- می خواهید سوار اتوبوس شوید و موقعی به ایستگاه می رسید که اتوبوس در حال حرکت است.آیا به خود زحمت می دهید تا به دنبال آن بدوید؟

الف- بله

ب- خیر

ج- تنها در صورتی که ضرورت داشته باشد.

۸- اگر شبها کار کرده اید ، آیا ‌به این خاطر بوده است که :

الف- دوست داشتید شبها کار کنید زیرا در آن موقع کسی مزاحم کارتان نیست.

ب- در گرداب ندانم کاری های خود غرق شده بودید و فرصت نکردید تا کار دیگری پیدا کنید.

ج- کار شبانه ، فوریت داشت و غیر منتظره بود.

۹- آیا احساس می کنید برای انجام کارهای مورد علاقۀ خود ، آنقدر سرتان شلوغ است که نمی توانید به آن ها برسید؟

الف- گاهی

ب- اغلب

ج- خیر

۱۰- آیا عادت به شتاب و عجله دارید ، حتی وقتی که نیازی ‌به این کار نیست؟

الف- بله ب- خیر

۱۱- آیا باید تحت فشار باشید تا بتوانید کاری را با جدّیّت و سرعت انجام دهید؟

الف- بله ب- خیر

۱۲- آیا تلاش نموده اید صبح زود از خواب برخیزید تا به موقع در جایی حضور رسانید ولی در نهایت با تأخیر به آنجا رسیده باشید؟

الف- بله ب- خیر

۱۳- کدامیک از موارد زیر را ترجیح می دهید؟

الف- تعطیلاتی آرام و بی دغدغه در کنار دریا.

ب- تعطیلاتی فشرده همراه با بازدید ازمکان های سیاحتی و انجام بسیاری از کارهای دیگر.

ج- ترکیبی از فعالیت و استراحت مطلق.

۱۴- آیا دیگران از شما می پرسند چگونه از پس این همه کار بر آئید؟

الف- اغلب اوقات

ب- خیر ، این پرسش مسخره است.

ج- گاهی

۱۵- آیا هرگز تصمیم گرفته اید برنامه ای منظم مانند نرمش ده دقیقه ای را در فعالیت های خود بگنجانید؟

الف- بله ب- خیر

۱۶- اگر پاسخ به سئوال شمارۀ ۱۵ مثبت است ، آیا

الف- تنها چند روزی به قول خود وفا کرده اید؟

ب- ‌هفته‌ها و یا ماه ها به قول خود وفا کرده اید؟

ج- به قول خود وفا دارید اما نه آن گونه که برنامه ریزی کرده بودید؟

۱۷- وقتی کار ناخوشایندی را باید انجام دهید ، آیا

الف- خیلی سریع آن را به اتمام می رسانید؟

ب- به تأخیر می اندازید ، ‌به این امید که شاید دیگر نیازی به انجامش نباشد؟

ج- کم کم و به تدریج آن را انجام می دهید؟

۱۸- آیا بهانه می آورید که “برای … وقت ندارید”؟

الف- اغلب ب- تنها در صورتی که واقعیت داشته باشد. ج- گاهی

۱۹- وقتی بچه بودید ، آیا

الف- اجازه داشتید وقتتان را خودتان تنظیم کنید؟

ب- مجبور به پیروی از برنامه ای بودید که والدینتان برای شما تنظیم کرده بودند؟

ج- اوقات فراغت را به میل خود تنظیم می کردید اما مجبور بودید تکالیف مدرسه و دیگر وظایف خانه را سر ساعت مقرر انجام دهید؟

۲۰- اگر فرصت می یافتید تا به طور مستقل کار کنید و ساعات کار را خودتان تنظیم کنید ، آیا

الف- با کمال میل چنین می کردید؟

گرچه از نظر فنی توصیف رویارویی می‌تواند شامل همه کوشش های فرد از جمله خود تخریبی (برای روبرو شدن با موقعیت های فشارزا) باشد ولی باید گفت که رویارویی فرایندی پویا است. فرد ممکن است کوشش های زیادی برای رویارویی با استرس انجام دهد. معمولاً پسخوراند موفقیت در یک کوشش خاص، فرد را بر می انگیزد که دوباره آن کار را امتحان کند. از سوی دیگر شکست موجب روی آوردن به روش دیگری می شود. فرد پیوسته محیط و میزان توانایی هایش را برای رویارویی مؤثرتر ارزیابی می‌کند ( کانتین^[۲۲۴]، ۲۰۰۸ ).

بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که شیوه های رویارویی نا مناسب با سوء مصرف مواد در ارتباط است، که این موضوع در نتیجه رویارویی نا مناسب با چالش های زندگی و موقعیت های عاطفی منفی است. سبک های مقابله ای مسأله محور، شامل انجام فعالیت های مناسب به منظور تغییر موقعیت فشار زا و پیشگیری یا کاستن از تأثیرات ان است. در رویارویی به شیوه مسأله محور هدف فرد کاستن از فشارهای موقعیت و یا یافتن راه هایی برای برخورد با ان موقعیت است. افراد زمانی این روش را به کار می گیرند که فکر می‌کنند، می‌توانند موقعیت را تغییر دهند و یا در رابطه با آن کاری را انجام دهند ( تان^[۲۲۵]، ۲۰۱۰ ).

سبک رویارویی هیجان مدار شامل کوشش هایی است که پیامدهای عاطفی واجتماعی رویدادها را تعدیل کرده و یا کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است، سبک رویارویی هیجان مدار در پاسخ به رویدادهای فشارزا شامل ارزیابی شناختی مجدد از موقعیت باشد (اوسامی^[۲۲۶]، ۲۰۰۹)

در انتها لازم است به دو سؤال خیلی مهم بپردازیم که محققان به آن پاسخ داده‌اند: الف- آیا می توان هر دو نوع سبک مقابله (مسأله محور و هیجان محور) را همزمان استفاده کرد؟ پاسخ مثبت است. گاهی اوقات با هم اتفاق می افتند. مثلاً در حالی که یک دانشجو در هنگام ارائه درس در مقابل همکلاسی هایش دچار اضطراب شده است، اگر یک لحظه قبل از شروع ارائه چند نفس عمیق بکشد (رویارویی هیجان مدار) بهتر می‌تواند به نوشته هایش نگاه کند و در نتیجه بهتر سخنرانی را اداره کند (کن، ۱۹۹۸).

ب- آیا دو نوع رویارویی تضادی با هم دارند؟ پاسخ مثبت است. دو نوع رویارویی می‌توانند با هم تضاد داشته باشند. به طور مثال اگر قرار باشد تصمیم مهمی گرفته شود ممکن است فرد از ناراحتی هیجانی – عاطفی رنج ببرد، در این حالت فرد ممکن است وسوسه شود انتخابی عجولانه و نادرست انجام دهد که به رنج هیجانی خود پایان دهد. این عمل به فرد این امکان را می‌دهد تا بر هیجانات خود غلبه کند .به طور کلی رویارویی مسأله مدار، زمانی که فرد با یک عامل استرس زای قابل کنترل روبرو می شود، مفید است. تلاش های هیجان مدار، زمانی برای کنترل و مدیریت عامل استرس زا مناسب تراست که، موقعیت قابل کنترل نباشد (لازاروس، ۱۹۹۳).

۲-۱-۳-۱ تاریخچه استرس^[۲۲۷]

استرس از نظر لغوی از کلمه لاتین استرینجر^[۲۲۸] به مفهوم به رفتن و قبض شدن گرفته شده است در زبان انگلیسی این اصطلاح لااقل از قرن یازدهم میلادی متداول بوده و به عنوان «فشار بدنی^[۲۲۹]» کاربرد عام داشته است در اوایل قرن هفدهم میلادی استرس با مفهوم سختی کار و عذاب شغلی به کار می‌رفت و در سال‌های آخر قرن هجدهم با موضوع‌های از قبیل فشار کار، زور و اجبار کاری، فشار فکری و کوشش زیاد مترادف بوده است (فخیمی، ۱۳۸۱).

۲-۱-۳-۲ برداشت ها از مفهوم استرس

در طول زمان‌های گذشته از استرس برداشت‌های متفاوتی شده است بر همین اساس نیز مفاهیم و تعابیر مختلفی به خود گرفته است اما به طور کلی برای روشن شدن مفهوم استرس باید نکاتی را در نظر گرفت.

۱- باید بین استرس و عوامل استرس زا تفاوت قائل شد.

۲- علت استرس همواره عوامل ناخوشایند و نامطلوب نیست بلکه عوامل مسرت بخش و موفقیت آمیز نیز می‌تواند استرس ایجاد کند.

۳- به نظر بسیاری از مردم، استرس‌ حالت تهاجمی دارد، این معنا که استرس مفهومی صنفی دارد و از این رو کوشش می‌شود تا از آن پرهیز شود. در حالی که استرس ماهیت دو گانه دارد، به عبارتی دارای دو بعد می‌باشد که یک بعد آن منفی است و بعد دیگر آن مثبت، ‌بنابرین‏ می‌توان گفت که استرس تنها یک چیز ناخوشایند و ناپسند نیست، یک حد شخصی از استرس می‌تواند سازنده باشد، از آن جا که بیشتر به اثرات منفی استرس توجه می‌کنیم، ماهیت دوگانگی استرس را از یاد برده‌ایم. (الوانی، ۱۳۸۵).

۲-۱-۳-۳تعریف استرس

زندگی هرگز بدون فشار و استرس نیست و انسان از بدو تولد تا پایان عمر با مشکلات فراوانی روبه رو است که به طور روزمره با تغییرات کمّی و کیفی و به گونه های خاص خود و در مراحل مختلف، زندگی انسان را تحت تاثیر قرار مى دهند. استرس عبارت است از: مجموعه واکنش هاى عمومى انسان نسبت به عوامل ناسازگار و پیش بینى نشده داخلى و خارجى، بدان گونه که هر گاه تعادل و سازگارى فرد به علت عوامل خارجى و داخلى از میان برود، استرس پدید مى آید(افروز و صالح، ۱۳۸۷).

استرس به عنوان واکنشی برای سازش با عامل یا شرایطی که فشار روانی یا فیزیکی بر فرد وارد می کند، تعریف شده است. در این وضعیت، فرد تحت تأثیر محر کهای بیرونی استرس زا از وضعیت عادی خارج می‌گردد و ناخودآگاه برای تطبیق خود با محرک های یاد شده تلاش می‌کند. واکنش های برآمده از این تلاش به صورت استرس نمایان می‌شوند. استرس با علایم و نشانه های فیزیولوژیک، روانی و رفتاری مانند احساس تپش قلب، عصبانیت و بی خوابی همراه است(وتن^[۲۳۰] و کامرون^[۲۳۱]، ۲۰۰۲).

کونتی^[۲۳۲] و همکاران (۲۰۰۶) استرس را به عنوان واکنش‌های فیزیولوژیکی و روانشناسی می‌داند و زمانی رخ می‌دهد که افراد با تهدیدات و تغییراتی مواجه می‌شود که کمتر از توان و استعداد آن ها می‌باشد.

استرس حالتی فیزیولوژیکی یا روان شناختی ناخوشایند است که در پاسخ به محرک‌های تنش زا ایجاد می‌شود. (کلینر^[۲۳۳] و همکاران ۲۰۰۳).

محمد اسماعیل^[۲۳۴] (۲۰۰۵) استرس راعامل تاثیر گذار بر تعادل روحی و فیزیولوژیکی بدن در اثر فشارهای وارده تعریف می‌کند.

استرس، فشار یا تنش فیزیکی، روانی و هیجانی است که بر اثر الزامات و مطالبات محیطی، موقعیتی، یا فردی ایجاد می شود. زنی که برای حضور بر سر کار خود دیر کرده، وقتی با فشار ترافیک روبرو می شود، احساس تنش یا اضطراب می‌کند. چون حضور او الزامی است، برای آنکه به موقع برسد، با حالتی عصبی تمام راه را می پیماید. (رایس، ۱۳۸۷؛ ترجمه ی فروغان، ۱۳۸۷).

مشیری (۱۳۸۰) با هدف پیش ­بینی تورم در ایران بر اساس داده ­های سال­های۱۳۷۷-۱۳۳۳، از مدل­های ساختاری تورم، مدل­های سری­زمانی و شبکه­ های عصبی مصنوعی استفاده کردند. نتایج حاصله حاکی از آن بود که شبکه­ های عصبی در زمینه­ پیش ­بینی تورم نسبت به سایر مدل­ها عملکرد بهتری دارند.

توفیقی (۱۳۸۱)با توجه به ماهیت داده ­های سری­زمانی طی دوره ۱۳۷۸-۱۳۳۸ ثبات در مدل تقاضای واردات در ایران را با بهره گرفتن از الگوی خود رگرسیون برداری مورد بررسی قرار داد نتایج حاکی از آن بود که درآمد­های نفتی و تولید ناخالص داخلی بدون نفت، اثری مثبت و قیمت­های نسبی (نسبت قیمت کالاهای وارداتی به کالاهای تولید شده در داخل) اثر منفی بر تقاضای واردات کل (کل ، واسطه ای، سرمایه­ای و مصرفی) دارند.

عباسیان و کرباسی (۱۳۸۲) با توجه به اهمیت پیش ­بینی در سرعت بخشیدن به تصمیم­گیریها به بررسی و تحلیل سری زمانی تولید تخم مرغ و قیمت عمده این محصول پرداختند.

رمضانی (۱۳۸۳) به مقایسه عملکرد پیش ­بینی در الگوهای شبکه عصبی مصنوعی و روش ARIMA درمورد تقاضای ماهیانه برق در ایران پرداخته است. با بهره گرفتن از معیارهای RMSE و MAPE نتیجه حاصل شد ه است که الگوهای شبکه عصبی مصنوعی در پیش ­بینی تقاضای برق ماهیانه از الگوهای ARIMA عملکرد بهتری داشته است.

شایگان و دیگران (۱۳۸۴) در پژوهشی با عنوان پیش‌بینی میزان واردات برنج و ذرت با بهره گرفتن از روش شبکه عصبی مصنوعی که این مطالعه با هدف پیش‌بینی واردات برنج و ذرت، از روش شبکه عصبی و ARIMA استفاده شده و نتایج حاصل مورد مقایسه قرار گرفته است. به منظور انجام این بررسی، داده های گمرک ایران در خصوص واردات برنج و ذرت برای سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۳ مبنای محاسبه قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان دهنده آن است که روش شبکه عصبی دارای عملکرد بهتری در مقایسه با روش ARIMA است. و قادر است میزان واردات برنج و ذرت را دقیق تر پیش‌بینی کند.

عمرانی و بخشوده (۱۳۸۴) قدرت پیش ­بینی روش­های مختلف مانند میانگین متحرک، هموار سازی نمایی یگانه و دوگانه و روش ARIMA را در برآورد قیمت محصولات کشاورزی مورد بررسی قرار دادند.

نجفی و همکاران(۱۳۸۵) در مطالعه­ ای اقدام به پیش ­بینی میزان صادرات پسته­ی ایران بر اساس داده ­های سال­های ۱۳۰۴ تا ۱۳۸۲ با بهره گرفتن از روش­های ARIMA و شبکه­ عصبی مصنوعی کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که شبکه­ عصبی پیشخور در مقایسه با سایر شبکه­ های عصبی و مدل ARIMA عملکرد بهتری در پیش‌بینی میزان صادرات پسته در ایران دارد.

بیات کشکولی و همکاران ( ۱۳۸۶) با بهره گرفتن از روش روند و معادله رگرسیونی به نخمین روند آینده صادرات و واردات چوب و محصولات چوبی در ایران پرداختند. یافته ­های محققان نشان می‌دهد که داده ­های پیش ­بینی حتی با توجه به زیاد بودن در صد خطا اکثر داده ­ها به خاطر مناسب بودن میانگین انحراف و مطلق برخی از آن­ها و ضریب تبیین معادلات قابل استناد ‌می‌باشد و پیش ­بینی با روش روند دقت بیشتری دارد، همچنین روند میزان و مبلغ پیش ­بینی شده برای اکثر گروه ­های چوبی در سال های ­آینده افزایشی ‌می‌باشد، مانند کل واردات و صادرات چوب و محصولات چوبی و چوب.

فخرایی (۱۳۸۶) از تکنیک شبکه­ های عصبی و همچنین الگوهای ساختاری و سری­های زمانی به­منظور پیش ­بینی تقاضای آب در شهر تهران استفاده نمود. مقایسه نتایج پیش ­بینی حاصل از شبکه عصبی با سایر روش­های پیش ­بینی انجام شده در این مطالعه نشان می‌دهد که شبکه عصبی بر حسب معیار های مختلف (MSE،RMSE ،MAE و MAPE) عملکرد بهتری در زمینه­ پیش ­بینی تقاضای آب نسبت به الگو های ساختاری و سری­­زمانی داشته است.

پریزن و اسماعیلی (۱۳۸۷)در پژوهشی برروی مقایسه روش­های کمی در پیش ­بینی واردات ادویه­جات دریافتند که واردات زردچوبه تصادفی و پیش-بینی­ناپذیر است. بعلاوه مقایسه روش­های مختلف آشکار می‌سازد که در پیش ­بینی واردات دارچین و هل روش ARIMA برتری دارد. هم­چنین نتایج نشان می­دهد که واردات دارچین نوسان­های بیشتری نسبت به هل دارد.

فرج زاده و شاه ولی (۱۳۸۷) در پژوهش خود بر روی پیش ­بینی قیمت پنبه و برنج وزعفران ‌به این نتیجه رسیدند که ‌بر اساس کمترین معیار خطای پیش ­بینی، الگوی ARIMA سری­های قیمت اسمی برنج و زعفران را بهتر از سایر روش­ها پیش ­بینی می­ کند. بهترین روش پیش ­بینی برای سری­های قیمت اسمی و واقعی پنبه نیز به ترتیب با بهره گرفتن از الگوی شبکه عصبی مصنوعی و هار مونیک به دست آمد.

طیبی (۱۳۸۸) پژوهش خود را با عنوان پیش ­بینی قیمت تخم مرغ در ایران: مقایسه روش های ARCH و شبکه­ های عصبی مصنوعی که در این تحقیق‌ قیمت تخم مرغ برای‌ افق­های زمانی یک ماهه،شش ماهه و دوازده ماهه پیش‌بینی گردید. داده های مورد استفاده شامل متغیر قیمت تخم‌مرغ و دوره مورد مطالعه شامل‌ سال­های ۱۳۷۱-۸۵ است. در این راستا این فرضیه‌ که شبکه عصبی مصنوعی در پیش‌بینی قیمت تخم‌مرغ کارایی بیشتری از روش ARCH دارد بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که شبکه های عصبی مصنوعی در بیشتر افق­های‌ زمانی پیش‌بینی‌های دقیقتری در مقایسه با روش ARCH ارائه می‌کند؛ازاین‌رو استفاده از روش­های پیش‌بینی قیمتی که عمدتاً متکی بر شبکه های عصبی مصنوعی است می‌تواند به تأثیر سیاست‌گذاری قیمتی و حتی تنظیم بازار از طریق پیش‌بینی نوسان­های مختلف کمک کند.

اسماعیل پور( ۱۳۸۸) پژوهش خود با عنوان پیش‌بینی قیمت تخم مرغ با روش های ARIMA ، شبکه عصبی مصنوعی و هالت وینترز که در این پژوهش قیمت تخم مرغ با به­ صورت ماهانه پیش‌بینی شد. بر اساس نتایج پژوهش که از داده ­های سری زمانی ازفروردین ۸۰ تا پایان اسفند ۸۷ استفاده کرده بود. و پیش‌بینی با روش شبکه عصبی مصنوعی به واقعیت نزدیکتر است و نسبت به دو روش دیگر برتری داشت.

دشتی (۱۳۸۹ ) پژوهش خود را با عنوان پیش‌بینی قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ با بهره گرفتن از شبکه عصبی مصنوعی در ایران که در این مطالعه با هدف پیش‌بینی قیمت اسمی و واقعی گوشت مرغ و تخم مرغ طی دوره ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۴ انجام شده است .پس از بررسی ایستایی سر ی­های مورد استفاده برای بررسی تصادفی بودن متغیرها از دو آزمون ناپارامتریک والد- ولفویتز و پارامتریک دوربین- واتسون استفاده شد. ‌بر اساس نتایج این آزمون ها، تمام سری قیمت اسمی و واقعی محصولات یاد شده به عنوان سری های غیرتصادفی و و ARIMA قابل پیش ­بینی ارزیابی شدند. الگوهای مورد استفاده برای پیش ­بینی شامل الگوهای ARIMA شبکه عصبی مصنوعی می‌باشد. یافته های مطالعه نشان دهنده برتری کامل الگوی پیش ­بینی قیمت اسمی محصولات منتخب است. درخصوص سری­های قیمت واقعی محصولات نیز روش شبکه عصبی مصنوعی برتری نسبی داشت. اما با وجود این مشخص شدکه ‌در مورد سری­های واقعی منتخب بهتر است که از هر دو روش به صورت همزمان استفاده شو د.

ب) تحقیقات انجام شده در خارج کشور

۲-۱۲-۱ بهداشت روانی خدمه پرواز

کادر پروازی برای ادامه فعالیت خود ملزم هستند تا در مدت زمان‌های معینی مورد معاینه های پزشکی قرار گیرند. این مدت زمان برای خلبانان هر شش ماه یک­بار و برای مهمانداران سالانه یک­بار انجام می­ شود. این معاینات پزشکی شامل مجموعه ­ای از ارزیابی­ها از جمله وضعیت جسمانی و روحی و روانی ایشان است. به هر حال، پس از بیماری‌های قلب و عروق، مسائل مربوط به بهداشت روانی پرسنل پروازی به عنوان شایع­ترین دلیل جهت عدم صدور مجوز پرواز آن ها محسوب می­ شود. لذا اهمیت تأثیر ویژگی های شخصیتی و مسائل روانشناختی در عملکرد خدمه پروازی می­بایست در نظر گرفته شود. این موضوع می‌تواند بر ایمنی حوزه هوائی و همچنین کیفیت زندگی آن ها تأثیر گذار باشد. در واقع در زندگی روزمره بعضی از استرس­ها که به وجود آورنده­ی احساس نگرانی یا اضطراب هستند عادی است. آن چیزی که این نوع شرایط روانشناختی را بر ایمنی پرواز تأثیرگذار یا بدون تأثیر می­ کند، موضوع دوره زمانی و شدت آن ها‌ است. اغلب در تمام شرکت­های ‌هواپیمایی، اگر خلبانان و مهمانداران دارای شرایط مناسب بهداشت روانی نباشند، می­بایست تبدیل به کارمندان زمینی شوند. بدیهی است که پس از دوره زمینی، آن ها می­بایست جهت مجوز پرواز از ارزیابی و مشاهدات زیادی عبور کنند. اگر چه مسائل شدید روانشناختی در بین خدمه پرواز شیوع کمتری دارد، اما همین درصد کم نی می ­تواند مشکل ساز باشد. البته مسائل دیگر روانشناختی مانند افسردگی^[۹۴]، اختلالات خلقی^[۹۵]، اضطراب^[۹۶]، استرس­های شغلی^[۹۷]، مسائل مرتبط با روابط^[۹۸]، استفاده از الکل^[۹۹]، اختلالات خواب^[۱۰۰]، نبایستی در ارزیابی های خدمه پرواز از نظر روانشناسان و متخصصین امر دور بماند (کریجین^[۱۰۱] و دیگران، ۲۰۰۷).

در بررسی های انجام شده از بین ۴۱۰۰ خلبان فوت شده بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ ، نزدیک به ۵ % آنان دارای مسائل روانشناختی بودند که ‌بر اساس بررسی پرونده آن ها مشخص شد هرگز موضوعات روانپریشی و خود را به اداره هوانوردی فدرال گزارش نکرده بودند. ضمن این که اغلب آن ها موضوع اختلالات و مشکلات ناشی از عدم تناسب ویژگی­های شخصیتی خود را به دکترهای شخصی خود گزارش کرده و روشن شد که ترس از عدم صدور مجوز پرواز، باعث چنین عملی گشته است (بور و وان گرون^[۱۰۲]، ۲۰۰۳).

۲-۱۳ مروری بر تحقیقات پیشین

پژوهش­های بسیاری در رابطه با تأثیر ویژگی­های شخصیتی در موفقیت شغلی صورت گرفته است؛ که در هر یک از آن ها چند جنبه از ویژگی­های شخصیتی را مورد بررسی قرار داده ­اند.

در طول ۲۵ سال مطالعه و پژوهش، تعداد زیادی از محققان به بررسی رابطه بین شخصیت و عملکرد شغلی پرداخته­اند. فراتحلیل­های صورت گرفته نشان داده است که ویژگی­های شخصیتی،‌ پیش‌بینی­کننده های خوبی برای عملکرد شغلی هستند (باریک و ماونت، ۱۹۹۱) و (تت^[۱۰۳] و همکاران،۲۰۰۶).

در پژوهشی که در شهرستان ملایر انجام پذیرفت تاثیر تناسب شغل با شخصیت در بین کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران بررسی گردید. نتایج نشان داد که بعضی از ویژگی­های شخصیتی با بعضی از مشاغل هم خوانی بیشتری دارد به عنوان مثال: افرادی که ویژگی شخصیتی آن ها از نوع شخصیت واقع­گراست (مانند کم رو، سازش­کار، با فراست، با ثبات و یا مرد عمل) در مشاغلی چون مکانیکی، متصدی دستگاه حفاری، کارگر خط مونتاژ و مانند این ها، عملکرد بالاتری دارند و چنانچه این افراد در این مشاغل قرار گیرند به موفقیت نائل خواهند شد (مرادی، ۱۳۸۶).

در تحقیقی که توسط هاشمی­نژاد و منظری توکلی انجام شد رابطه­ بین ویژگی­های شخصیتی و خودکارآمدی مدیران با موفقیت شغلی آنان مورد بررسی قرار گرفت، در این تحقیق از پرسشنامه­ شخصیتی آیزنک استفاده شد، نتایج تحقیق نشان داد که بین برون گرایی مدیران با موفقیت شغلی، روابط انسانی و رضایت کارکنان رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد همچنین بین درون گرایی مدیران با موفقیت شغلی، انگیزش شغلی، خلاقیت و حل مسئله نیز رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (هاشمی نژاد و منظری توکلی، ۱۳۸۵).

در تحقیق دیگری که ارتباط بین ویژگی­های شخصیتی و عملکرد شغلی را در بین شاغلان بخش کشاورزی در استان تهران را مورد بررسی قرار دادند، ارتباط آماری معناداری میان ویژگی­های شخصیتی و عملکرد شغلی کارکنان وجود نداشت (حجازی، ۱۳۸۱).

تحقیقی با بهره گرفتن از پرسشنامه­ شخصیتی برن رویتر ‌در مورد دبیران و کارمندان اداری جامعه­ زنان تحصیل کرده شهر تهران به عمل آمده که در آن به مقایسه جنبه‌های شخصیتی این کارکنان پرداخته و رابطه­ موفقیت شغلی را با ویژگی­های شخصیتی مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که درجه­ تمایلات افراد نسبت به عوامل شخصیتی شش­گانه می ­تواند راه­گشایی برای موفقیت شغلی باشد، یافته ­های این پژوهش همچنین نشان داد که تفاوت قابل ملاحظه­ای میان زنان کارمند لیسانس و دبیران در هیچ یک از جنبه­ های شخصیتی وجود ندارد (سوری، ۱۳۷۳).

در پژوهشی که برای پیش‌بینی موفقیت دانشجویان افسری نیروی هوایی انجام شد مشخص گردید؛ متغیرهای گزینش، متغیرهای علمی، متغیرهای مربوط به دانش هوانوردی در موفقیت این افسران به طور معنی داری مؤثر بوده اند (رودریگز^[۱۰۴]، ۲۰۰۹).

کالیگوری^[۱۰۵] (۲۰۰۰ و ۲۰۰۶) با بهره گرفتن از نظر سرپرستان به تاثیر مثبت و معنی­داری بین عامل سازگاری و موفقیت شغلی دست یافت. تت و دیگران (۲۰۰۶) در یک متا آنالیز مشخص کردند؛ ویژگی­های شخصیتی پیش‌بینی کننده معنی­داری برای موفقیت شغلی هستند. بریک و مانت هم از بررسی خود نتیجه مشابهی به دست آوردند (بریک، مانت و جاج، ۲۰۰۳)

نقش سازگاری در موفقیت شغلی در پژوهش­های دیگر نیز مورد تأکید قرار گرفته است (جونگ هونگ^[۱۰۶] و همکاران، ۲۰۰۵). در پژوهش­های مختلف مشخص شده عوامل هوش، باوجدان بودن، سازگاری و برون گرایی در موفقیت شغلی مؤثر هستند.

بریک و مانت (۲۰۰۳) در پژوهش خود، نتیجه گرفتند که بین ابعاد شخصیتی و عملکرد شغلی رابطه مستقیمی وجود دارد. بدین ترتیب پنج نوع شغل یا کار مورد توجه قرار گرفت: ۱- کارهای حرفه ای (مهندسی، معماری، حسابداری و وکالت) ۲- نیروی انتظامی ۳- مدیریت ۴- فروشندگی ۵- کارهایی که نیازمند مهارت است. همچنین ‌بر اساس نتیجه این پژوهش مشخص شد، افرادی که در گروه با وجدان قرار بگیرند در هر پنج گروه شغلی بالا، دارای عملکرد خوبی خواهند بود. ‌در مورد دیگر ابعاد شخصیتی، پیش‌بینی به معیار سنجش عملکرد و گروه کاری مربوط بستگی دارد. در عین حال مشخص شده ارتباط معنی­داری بین هوش و موفقیت در پژوهش­های دیگر نیز به دست آمده است همچنین بین ویژگی­های شخصیتی، سن، تحصیلات و موفقیت رابطه وجود دارد (کارملی^[۱۰۷]، ۲۰۰۳).

از نگاه لوفتمن ، دستیابی به همسویی ، تکاملی و پویا است و به حمایت بسیار از طرف مدیریت عالی، روابط خوب کاری ، رهبری مصمم ، حق تقدم مناسب ،اعتقاد ، روابط مؤثر و فهم دقیق کسب و کار و محیط های فنی از سوی کارکنان نیاز دارد(لوفتمن ،۲۰۰۰،۴۴).

در سازمان هایی که به همسویی توجه ندارند، فناوری اطلاعات از نظر مدیران اجرایی به عنوان یک هزینه در نظر گرفته می شود. ‌بنابرین‏ مدیریت در خرید منابع فناوری اطلاعات تعلل کرده و این موضوع به عدم مدیریت یا مدیریت نادرست هزینه های صرف شده در فناوری اطلاعات منجر می شود. در مقابل ، در سازمان هایی که به همسویی اهمیت می‌دهند ،تمرکز بر اهداف و کارکردهای فناوری اطلاعات می‌باشد. این اهداف شامل کاهش هزینه های عملکردی سازمان و بالا بردن ارزش افزوده است. (سابهروال،هیرشیم ،۲۰۰۱،۹۶).

۲ – ۳ – ۶- بعد از دستیابی به همسویی

در اکثر مطالعات ، همسویی به عنوان یک هدف نهایی و ساکن به جای یک هدف متغییر و در حال تکامل مد نظر قرار گرفته است. این تحقیقات اصولا موفقیت سازمان در همسویی را با در نظر گرفتن یک مدل تعادل نقطه ای ارزیابی می‌کنند. تعادل نقطه ای یعنی اینکه سازمان در یک مقطع کوتاه و خاص همسویی داشته و از مزایای آن در کوتاه مدت بهره مند شده باشد. با بررسی چگونگی فرایند همسویی به صورت یک تعادل نقطه ای در طی زمان ، مشخص می شود که حتی بعد از اینکه همسویی به دست آمده ، رضایت خاطر از وضعیت جاری و سختی نگهداری شرایط، کاهش داده و ایجاد تغییرات انقلابی در سازمان را لازم سازند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از شرکت های موفق ، از همسویی پایین یا حتی عدم همسویی ، در طول دوره های تکامل خود برخوردار بوده اند. علاوه براین ، نیاز به ایجاد تغییرات انقلابی به ترکیب پنج عامل زیر وابسته است:

نیاز به تغییرات محیطی.

کارایی پایین.

تاثیر عوامل خارجی.

وجود رهبری قدرتمند.

نیاز به تغییرات مفهومی.

در نتیجه کسب همسویی نقطه ای از طریق طراحی دوباره فرآیندها و بازنگری آن ها،انجام شده اما اغلب نتیجه مطلوب را نمی دهد ، تغییرات انقلابی نیز گاهی از اهداف سازمانی بسیار دور می‌شوند(سابهروال و دیگران ،۲۰۰۱،۳).( سید محمد اعرابی و حسین حقیقت ثابت،۱۳۸۷، ۲۶ )

اما با وجود درک اهمیت همسویی ، تحقیق مختصری بر روی پویایی همسویی صورت گرفته است. بسیاری از تحقیقات انجام شده بر اهمیت همسویی بین استراتژی های کسب و کار و سیستم های اطلاعاتی ، و همچنین بین زیرساخت های کسب و کار و زیر ساخت های فناوری اطلاعات تأکید کرده‌اند. در پی گسترش شناخت و درک از همسویی، اهمیت بررسی پویایی تغییرات در همسویی از طریق کنش متقابل استراتژی/زیرساخت کسب و کار و فناوری اطلاعات روشن شده است.اکنون این سوال به شدت مطرح است:همسویی به چه روش هایی در طول زمان تکامل می‌یابد؟

در بررسی این سوال باید توجه خاصی به مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی داشت (سابهروال و دیگران،۲۰۰۱،۸۴).

یک الگوی همسویی به دلیل این که سطح همسویی بالا بوده یا مدیران به همسویی پایین به عنوان یک مشکل نگاه نمی کنند ، ممکن است که در بلند مدت ادامه پیدا کند. تکامل ، شامل تغییرات در اغلب و با تمامی ابعاد مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات ،صورت می‌گیرد. اما سازمان ها در ساخت چنین تغییرات رو به رشدی در مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات مردد هستند. تکامل حقیقی ظاهراً به مجموعه ای از عوامل قوی نیاز دارد(سابهروال و دیگران ،۲۰۰۱،۸۴).

اما سازمان ها ممکن است قادر نباشند الگوهای همسویی شان را با تغییرات محیطی وفق دهند. این عدم توانایی می‌تواند به دلایل زیر باشد:

تأکید بیش از حد بر همسویی می‌تواند دیدگاه سازمان را محدود کرده از شناسایی دیدگاه های دیگر جلوگیری کرده و توانایی تشخیص و ‌پاسخ‌گویی‌ به نیاز به تغییر را کاهش دهد(میلر ،۱۹۹۶،۱۹۱).

رضایت خاطر و سستی همسویی موفقیت کوتاه مدت را تسهیل می بخشد که به سستی منجر می شود(تاشمن ،ارلی،۱۹۹۶).

‌بنابرین‏ وقتی که سازمانی با سطح بالای همسویی، با تغییرات ناگهانی در شرایط صنعت مواجه می شود ، ممکن است که نیاز به ایجاد تغییرات تکاملی را لازم دانسته(گرین وود،هینینگز،۱۹۹۶) ، در شرایط خاصی میزان همسویی خود را تغییر بدهد.

۲ – ۴- مدل های همسویی

در بحث مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات،الگوهای زیادی برای تعیین و گسترش همسویی وجود دارد.بسیاری از این الگوها هنوز در شرایط مختلف به کاربرده می‌شوند و تعدادی از آن ها خود نسل های قبل الگوهای جدیدتر هستند.در این قسمت به مرورکلی چند الگوی معروف ارزیابی همسویی پرداخته می شود.

۲ – ۴ – ۱- مدلی مفهومی برای همسویی استراتژیک

تالون و کرامر محققین مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و سازمان در دانشگاه کالیفرنیا مدل مفهومی شکل۲-۴ را برای همسویی استراتژیک مطرح کردند. آنچه که در این مدل مفهومی مورد تأکید قرار می‌گیرد تاثیر و اهمیت فعالیت های مدیریتی در فرایند همسویی و همچنین لزوم توجه به مفهوم همسویی به عنوان یک فرایند دائمی در سازمان است.

فعالیت های مدیریتی به عنوان یک مکانیسم همسویی در رفع چالش های مدیریت در مسیر تبدیل راهکارهای استراتژیک به فعالیت های اجرایی و تصمیمات عملیاتی اثربخش است.اما در واقع این مکانیسم همسویی ابزاری است که مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت سازمان را قادر می‌سازد تا محتوا و فرایند همسویی را نظارت و مدیریت نمایند. از جمله این فعالیت ها مشارکت مدیران کسب و کار در برنامه ریزی فناوری اطلاعات ، افزایش تبادلات بین مدیران فناوری اطلاعات و مدیران کسب و کار و همچنین ایجاد یک بینش مشترک از فناوری اطلاعات و شناخت متقابل اهداف کسب و کار و فناوری اطلاعات است(ونکاترامن و دیگران ،۱۹۹۳،۱۷).

استراتژی کسب و کار

همسویی استراتژیک

فعالیت های مدیریتی فناوری اطلاعات و سازمان

ارزش کسب و کار

ارزش کسب و کار فناوری اطلاعات

استراتژی فناوری اطلاعات

شکل۲-۴:مدل مفهومی همسویی استراتژیک

در این مدل فعالیت های مدیریتی به عنوان عامل تعیین کننده ی همسویی و ارزش کسب و کار فناوری اطلاعات به عنوان نتیجه همسویی نشان داده شده است(تالون ،۱۹۹۹،۱۱)

۲ – ۴ – ۲- استراتژی همسویی فناوری اطلاعات

استراتژی عبارت است از ایجاد مطابقت بین قابلیت ها و منابع سازمان ،فرصت های محیطی و ریسک های آن و اهدافی که سازمان به دنبال رسیدن به آن است.

شکل۲-۵: مفهوم استراتژی همسویی فناوری اطلاعات(اوسبورن،۲۰۰۳)

استراتژی همسویی آنچه که یک سازمان می‌تواند انجام دهد را با آنچه که یک سازمان باید انجام دهد تطبیق می‌دهد.

همسویی سازمانی فناوری اطلاعات نیازمند شناسایی و پیاده سازی تغییرات مورد نیاز بخش فناوری اطلاعات از حیث ساختار،کارکنان،مهارت ها،سبک مدیریت و همچنین آموزش مدیران و ارائه خدمات در راستای رسیدن به همسویی بیشتر منابع فناوری اطلاعات با اهداف کسب و کار سازمان است.

تغییرات مورد نیاز بخش فناوری اطلاعات اغلب شامل موارد زیر می شود(اوسبورن ،۲۰۰۳،۳۳):