۲-۱۰-۲-۵- مدیریت کتابخانه

یکی دیگر از کارهایی که در کتابخانه صورت می‌گیرد، مدیریت مجموعه و نیروی انسانی است که در فضا و مکانی به نام کتابخانه گرد آمده است. در مدیریت کتابخانه همانند دیگر مدیریت‌های سازمانی و اجتماعی عوامل زیر دخالت دارند:

• • • تخصیص موضوعی، بدین معنا که مدیر کتابخانه نیازمند آشنایی با کتابخانه، کتابداری و تجارب کافی است. ‌بنابرین‏ داشتن مدارج و تحصیلات دانشگاهی در زمینه کتابداری و اطلاع رسانی یکی از شرایط اصلی چنین کاری است.

    

  

• • آشنایی با علم مدیریت، بدین معنا که مدیر کتابخانه نیازمند آشنایی با علم مدیریت و روش‌های مدیریت کلاسیک و مدرن است. فردی که با اصول و روش‌های علم مدیریت آشنا باشد می‌تواند با تلفیق آن ها با تخصص و دانش موضوعی به صورتی کارآمد کتابخانه را مدیریت کند.

• استعداد ذاتی و هنر مدیریت، علاوه بر دو عامل مذکور، ویژگی‌های فردی و استعدادهای ذاتی و به عبارت دیگر داشتن هنر مدیریت یکی دیگر از عوامل مدیریت موفق در هر سازمانی از جمله کتابخانه است (مزینانی، ۱۳۸۴).

۲-۱۱- مروری بر مطالعات انجام شده

۲-۱۱-۱- پژوهش‌های داخلی

در این بخش مروری بر تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور صورت ‌می‌گیرد. در تلاشی که جهت یافتن سابقه پژوهش از طریق ماشینی و دستی انجام گرفت، پژوهشی که عیناً همانند پژوهش حاضر باشد یافت نشد، ولی تحقیقاتی در رابطه با موضوع تصمیم گیری مشارکتی، و فناوری اطلاعات صورت گرفته که در ذیل به آن ها اشاره می‌شود.

باب الحوائجی و پاشازاده (۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی سنجش میزان بهره مندی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و کتابخانه‌های تابعه از سبک مدیریت مشارکتی پرداخته است. در این پژوهش گروه نمونه به تعداد ۲۲۱ نفر از استان تهران انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که میزان بهره مندی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و کتابخانه‌های تابعه از مشارکت‌های درون سازمانی در حد متوسط و مشارکت‌های برون سازمانی بالاتر از متوسط است. همچنین یافته ها نشان داد که بین ویژگی‌های جمعیت شناختی (سابقه مدیریت و سابقه کار) با میزان مشارکت مدیران و کارکنان رابطه مثبت، و بین میزان تحصیلات و میزان مشارکت کارکنان رابطه منفی وجود دارد.

اتلیخانی (۱۳۸۸ ) در پایان نامه دوره کارشناسسی ارشد خود تحت عنوان ” بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و مشارکت در تصمیم گیری کارکنان اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان ” به بررسی رابطه مشارکت در تصمیم گیری و ابعاد تعهد سازمانی از دیدگاه آلن و مایر پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کارکنان حفاظت محیط زیست استان همدان و شهرستان‌های تابعه است که با استفاده ازروش پیمایشی و ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز در ارتباط با متغیرهای پژوهش به دست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام با بهره گرفتن از نرم افزار آماریspss و آماره‌های مختلف مانند آزمون t – تحلیل واریانس و رگرسیون دو متغیره به آزمون فرضیه‌های پژوهش پرداخته شده است . نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که مشارکت از میان ابعاد مختلف تعهد که مورد بررسی قرار گرفته است با ابعاد (عاطفی و تکلیفی ) رابطه مثبت و مستقیمی دارد. مشارکت پاسخگویان بر اساس جنسیت ، وضعیت تاهل و سابقه کار آن ها تفاوت معناداری نداشته در حالی که از لحاظ میزان تحصیلات و همچنین پست سازمانی آن ها تفاوت معناداری وجود دارد. کارکنانی که پست مدیریتی داشته ، مشارکت بیشتری در تصمیم گیری‌های سازمان دارند.کارکنان مرد، کارکنان مدیر و کارکنانی که سطح تحصیلی آن ها دیپلم می‌باشد و کارکنان شهرستان تویسرکان بیشترین تعهد سازمانی را دارند، بالاخره اینکه تعهد سازمانی کارکنان از نظر تاهل و میزان سابقه کارآن ها تفاوت معناداری ندارد.

پور شافعی (۱۳۸۵) در پایان نامه دکتری خود با عنوان “تدوین الگویی جهت تصمیم گیری مشارکتی اعضای هیات علمی دانشگاه‌های ایران” دو هدف را دنبال می‌کند. هدف نخست، شناسایی عوامل زیر بنایی و نیز شناسایی حوزه هایی که اعضای هیات علمی می‌توانند در تصمیم گیری ها مشارکت نمایند. هدف دوم، تدوین الگویی جهت تصمیم گیری مشارکتی اعضای هیات علمی دانشگاه است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی سه دانشگاه شمال- شرق کشور که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد۲۷۰ نفر انتخاب شدند . نتایج حاکی از آن است که مؤلفه‌‌های “زیربنایی” الگوی تصمیم گیری ؛ مورد تأیید قرار گرفته است. البته از بین مؤلفه‌ ها، مؤلفه‌‌های روانشناختی از میانگین بالاتری در مقایسه با سایر مؤلفه‌‌های اهداف وارزش ها؛ ساختاری؛ مدیریتی و فن شناختی برخوردار بوده است.در “حوزه های ” الگوی تصمیم گیری مشارکتی نیز میانگین تمام مؤلفه‌ ها بالاتر از میانگین فرضی بوده است؛ لیکن مؤلفه‌‌های آموزش ‌و تدریس، علمی و پژوهشی، انتظارات و خدمات ومشاوره نسبت به مؤلفه‌‌های آینده پژوهی، تسهیلات، مدیریتی – اجرایی و بودجه و امور مالی، دارای مرکزیت در الگو است. در این میان مؤلفه‌” بودجه و امور مالی” از اهمیت کمتر نسبت به سایر مؤلفه‌‌های حوزه های الگوی تصمیم گیری برخوردار است. به عبارتی میانگین دیدگاه‌های اعضای هیات علمی درباره اهمیت مشارکت؛ به طور معنی داری از میانگین نظری تحقیق در ابزار گردآوری داده ها؛ بیشتر بوده وبین نمرات مربوط به مؤلفه‌‌های اصلی این الگو رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. همچنین ‌بر اساس نتایج حاصله در رابطه با مؤلفه‌‌های الگوی تصمیم گیری مشارکتی برحسب مرتبه علمی و سابقه مدیریتی، تفاوت معنی داری بین گروه‌های نمونه تحقیق مشاهده نشد و می‌توان نتیجه گرفت که بین دیدگاه‌های اعضای هیات علمی درباره وضعیت مورد وصف اتفاق نظر وجود دارد. دربررسی تفاوت در ” رشته تحصیلی” و” سابقه علمی” دربرخی مؤلفه‌ ها تفاوت معنی داری وجود دارد که این تفاوت ها از الگوی معینی پیروی نکرده است.

ظهور پرونده و کوهستانی (۱۳۸۴) در مقاله ای تحت عنوان “بررسی رابطه بین دانش مدیریت و سبک تصمیم گیری مدیران ستادی آموزش و پرورش مشهد ۱۳۸۴ـ۱۳۸۳” به بررسی رابطه دانش مدیریتی مدیران ستادی و سبک تصمیم‌گیری آنان در سازمان و ادارات نواحی هفتگانه آموزش و پرورش مشهد می‌پردازند. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مدیران ستادی آموزش و پرورش مشهد در سال تحصیلی ۱۳۸۴ ـ ۱۳۸۳ می‌باشد. در این تحقیق برای سنجش هر یک از متغیرهای فوق از پرسشنامه جداگانه‌ای استفاده شده است و نتایج ذیل حاصل گردید:

• • بین دانش مدیریت و سبک تصمیم‌گیری مشارکتی رابطه مستقیم وجود دارد اما معنادار نیست؛

• • بین دانش مدیریت و سبک تصمیم‌گیری مشورتی رابطه معکوس وجود دارد اما معنادار نیست؛

• • بین دانش مدیریت و سبک تصمیم‌گیری آمرانه رابطه معکوس وجود دارد اما معنادار نیست؛

• • بین مدیران ستادی از جهت دانش مدیریتی تفاوت معناداری در سطح ۹۹/۰ وجود دارد؛