۳- بین اعتیاد به اینترنت و سلامت روانی، همبستگی منفی وجود دارد.

تعریف واژگان تحقیق:

الف)اختلال اعتیاد به اینترنت

تعریف نظری: به طور کلی این اختلال را می‌توان به عنوان نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند، تعریف کرد. رایج ترین اصطلاح ” اعتیاد به اینترنت ” است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می‌کند و با ویژگی‌های زیر تعریف می‌شود:

۱-هزینه روز افزون برای اینترنت و موضوعات مربوط به آن

۲-احساس هیجانی نا خوشایند (مانند اضطراب، افسردگی و مانند آن) در زمانی که فرد در تماس با اینترنت نیست.

۳-قابلیت تحمل و عادت کردن به اثرات در اینترنت بودن.

۴-انکار رفتارهای مشکل زا

این دیدگاه اختلال را به عنوان اختلال تنشی یا کنترل تکانه مانند قمار بازی مرضی در نظر می‌گیرد. (‍Caplan، ۲۰۰۲)(۳)

تعریف عملیاتی: معتاد به اینترنت به فردی گفته می‌شود که با توجه به پرسشنامه ۸ ماده ای اعتیاد به اینترنت Young (IAS) که اصلاح شده معیارهای قمار بازی بیمار گونه است، اگر کسی در این آزمون به پنج مورد یا بیشتر جواب “بله” بدهد به عنوان معتاد به اینترنت در نظر گرفته می‌شود. (۳)

ب)سلامت روان

تعریف نظری: سلامت روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. (WHO ، ۱۹۹۴)(۹)

تعریف عملیاتی: نمره ای که فرد در پرسشنامهSCL-90-R به دست می آورد.

واژگان کلیدی فارسی:

1. 1. اختلال اعتیاد به اینترنت

1. 1. سلامت روان

1. چک لیست علائم روانی

واژگان کلیدی انگلیسی:

۱-Internet addiction

۲-Mental health

۳-SCL-90-R

جامعه پژوهش:

کلیه افرادی که در شش ماهه دوم سال ۱۳۸۴ به کافی نتهای شهر مشهد مراجعه کردند.

معیارهای شمول:

افرادی که بر اساس پرسشنامه Young اختلال اعتیاد به اینترنت دارند.

معیارهای حذف نمونه:

۱-افرادی که تمایل آزادانه و داوطلبانه در پژوهش را نداشته باشند.

۲-پرسشنامه هایی که کامل تکمیل نشده باشند.

۳-سابقه قبلی اختلال روانپزشکی یا درمان روانپزشکی قبل از شروع به استفاده از اینترنت داشته باشند.

۴-کسانی که کمتر از ۱۵ سال باشند.

۵- کسانی که تحصیلات پایین تر از سوم راهنمایی داشته باشند.

حجم نمونه پژوهش وروش نمونه‌گیری:

طی چند مرحله تصادفی ابتدا از مناطق ۱۱ گانه شهر مشهد بر اساس تقسیم بندی سازمان مدیریت و برنامه ریزی شهر داری از هر منطقه ۲ کافی نت انتخاب شد یعنی مجموعا ۲۲ کافی نت و بعد به طور تصادفی افرادی که به کافی نت مراجعه کردند با هماهنگی مورد سوال قرار گرفتند.

نمونه پژوهش ۱۱۵ نفر بودند و ۱۵ نفر به دلیل عدم تکمیل پرسشنامه از نمونه حذف شدند ونمونه پژوهش، ۱۰۰ نفر انتخاب شدند. حجم نمونه از طریق فرمول :

انتخاب شده است که در آن p، براورد نسبت صفت متغیر با بهره گرفتن از مطالعات قبلی وq =1-p

است و در سطح اطمینان ۹۵/۰، بر آورد شده است. ضمنا اشتباه مجاز نسبت یاد شده، ۰۸/۰ اختیار شده است(۳۲). و حجم جامعه با توجه به تحقیقات قبلی (صارمی، ۱۳۸۲ ) ۵۰۰ N= فرض شده است.

در این صورت:

چون تعداد نمونه (n) به دست امده از فرمول، نسبت به حجم جامعه (N)، کوچک می‌باشد، حجم نمونه محاسبه شده به عنوان نمونه نهایی مورد نظر قرار می‌گیرد. در غیر اینصورت تعداد نمونه را نامیدیم و با بهره گرفتن از رابطه تعداد نمونه را برای حجم نهایی تعدیل کردیم:

که در این رابطه، حجم نمونه است که باید تعدیل می‌شد. در نهایت:

به دست آمد.

متغییرهای پژوهش:

متغییرمستقل: اختلال اعتیاد به اینترنت

متغییروابسته: بهداشت روان و اختلال روانی

۱-جسمانی سازی

۲-وسواس-اجبار

۳-حساسیت در روابط بین فردی

۴-افسردگی

۵-اضطراب

۶-حالات پارانوئیدی

۷-خصومت و پرخاشگری

۸-حالات سایکوتیک

۹-فوبیا

معرفی ابزارهای پژوهش:

۱-پرسشنامه اختلال اعتیاد به اینترنت Young

(Internet Addiction Scale= IAS)

در DSM-IV معیار مناسبی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد و نزدیک ترین معیار، قمار بازی بیمار گونه است که شبیه به ماهیت مرضی استفاده از اینترنت است. (۱۹۹۹(Young

با بهره گرفتن از این معیار، اعتیاد به اینترنت می‌تواند به عنوان یک اختلال تکانه در نظر گرفته شود که نیازی به استفاده از دارو ندارد.

مقیاس اعتیاد به اینترنت یک ابزار ۸ سوالی است که برای سنجیدن میزان و شدت اعتیاد به اینترنت به آسانی با دادن نمره یک به تمام پاسخهای “بله” و جمع کردن کل پاسخ سوالات به دست می اید. نمره ۵ بر اساس معیار قمار بازی مرضی به عنوان نقطه برش در نظر گرفته شده است. (۳)

۲- پرسشنامه SCL-90-R:

این آزمون عبارت است از یک فهرست علائم روانی گزارش از خود ۹۰ سوالی که توسط بیماران جسمی و روانی منعکس می‌شود. شرح اولیه این آزمون توسط Derogatis و همکاران در سال ۱۹۹۳ معرفی شد.

این پرسشنامه در حال حاضر یکی از پر استفاده ترین پرسشنامه های تشخیصی روانپزشکی در آمریکا می‌باشد و علاوه بر استفاده بر روی بیماران روانی ‌در مورد معتادین به الکل و مواد مخدر، بیماران سرطانی، مبتلایان به نارسایی قلبی، ناتوانایی‌های جنسی، بیماران با ناراحتی های شدید جسمی، افراد نیازمند به مشاوره وهمچنین به عنوان وسیله تشخیص افراد سالم از بیمار، با موفقیت به کار گرفته شده است.

هر یک از سوالات این آزمون از یک طیف ۵ نقطه ای میزان ناراحتی (۴-۰) که از”هیچ” تا “به شدت” می‌باشد، تشکیل شده است.

داشتن مهارت خواند ن تا سطح کلاس ششم برای پاسخ دادن به پرسش های این چک لیست کافی است. این آزمون را می‌توان برای افراد حداقل ۱۳ سال به بالا به کار برد.

این پرسشنامه ‌در مورد بیماران روان پریش، افراد دچار ضایعات عضوی مغزی و عقب‌مانده های ذهنی معتبر نمی‌باشد.

نمره‌های به دست آمده از SCL-90-Rبر روی صفحه ‌نیم‌رخی که بیانگر ۹ بعد از علائم بیماری و ۳ شاخص کلی است منتقل می‌شود. هر مقیاس دارای میانگین ۵۰ و انحراف معیار ۱۰ است.

در زیر به ۹ بعد علائم اولیه اشاره می‌شود:

۱-جسمانی سازی(Somatization):

که ناشی از درک نارسایی های جسمانی است شامل: شکایت از دستگاه های قلب و عروق، گوارش، تنفس و دستگاه های دیگری که سیستم عصبی خود مختار نقش واسطه‌ای زیادی در آن ها دارند. سردردها وناراحتی های عضلانی، تهوع، گرفتگی گلو و… همگی اجزا این تعریف هستند.

۲-وسواس و اجبار(Obsessive-compulsive):

تمرکز این بخش در افکار و اعمالی است که از طرف خود فرد به طور مقاومت ناپذیر و بر گشت نا پذیر انجام می‌گیرد ولی طبیعت این اعمال نا خواسته است. اعمال و تجربیاتی که به طور کلی با آگاهی انجام می‌پذیرند نیز در این بخش گنجانده شده‌اند. این علائم شامل اشکال در به یاد آوردن مطالب اشکال در تصمیم گیری، اجبار به تکرار یک کار مثلا شمردن و.. . می‌شود.

۳-حساسیت روابط بین فردی(Interpersonal sensivity):