پایین بودن کارمزدهای بانکداری الکترونیکی نسبت به بانکداری سنتیهزینه اولیه دستیابی به ابزارهای بانکداری الکترونیکیهزینه اتصال به اینترنتهزینه پیام کوتاه و تماس از طریق تلفن همراه

(جندقی، نظام زاده، ۱۳۸۹، ۹۴).

‌بنابرین‏ محدودیت های زمانی و مکانی نیز از موارد اقتصادی مؤثر بر ارائه خدمات بانکی هستند.

۸٫۲٫۲٫ توصیه شفاهی

توصیه شفاهی الکترونیکی اشاره دارد به هر گونه بیانیه مثبت یا منفی توسط مشتریان بالقوه واقعی یا با سابقه ‌در مورد یک محصول یا شرکت که برای بسیاری از افراد و مؤسسات اینترنتی در دسترس است. توصیه شفاهی الکترونیکی به عنوان یک منبع اطلاعاتی مهم که بر قصد سفر گردشگران و انتخاب مقصد مؤثر است، در نظر گرفته شده است (Jalilvand et al., 2012, 136). همچنین توصیه شفاهی به هدایت ارتباطات غیر رسمی به دیگر مصرف کنندگان ‌در مورد مالکیت، استفاده و یا ویژگی های خاص محصولات و خدمات ویا فروشندگان شان تعریف شده است. محققان دریافته اند توصیه شفاهی از تبلیغات وفعالیت های تبلیغاتی، برتصمیم گیری مصرف کننده ازجمله تغییرنگرش و یا افزایش حمایتش، مؤثرتر است (B.Yap et al., 2013, 66) و ادبیات بازاریابی نشان می‌دهد که توصیه شفاهی می‌تواند نقش مهمی در تأثیر گذاری بر رفتار خرید مصرف کنندگان بازی کند. برخی از محققان استدلال می‌کنند که توصیه شفاهی در میان تمام منابع اطلاعاتی که مصرف کنندگان قبل از تصمیم گیری برای خرید دارند، می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. ‌بنابرین‏، تعجب آور نیست که تولید کنندگان خودرو به طور فزاینده برای ترویج محصولات خود به تحریک از طریق توصیه شفاهی می پردازند(Feng, Papatla, 2012, 93) . ‌بنابرین‏ مردم از محیط خود، رسانه های جمعی و نیز تعامل با سایر افراد، اطلاعاتی را دریافت می‌کنند. اطلاعاتی که از طریق تعامل با سایر افراد ‌در مورد محصولات و خدمات حاصل می شود، نتیجه تحربه ی شخصی آن ها یا اطلاعات دریافتی از پرسنل شرکت یا سایر مصرف کنندگان است. در محیطی که اعتماد به سازمان ها و آگهی های تبلیغاتی کاهش یافته است، توصیه شفاهی راهی برای دستیابی به یک مزیت رقابتی است. مشتریان پیوسته اطلاعاتی را از رسانه های گروهی شامل تلویزیون، ماهواره و اینترنت جمع‌ آوری می‌کنند. اگرچه منابع یاد شده اطلاعات ارزشمندی را در اختیار فرد قرار می‌دهد اما مشتریان ترجیح می‌دهند بخش قابل توجهی از اطلاعات موردنیاز خود را از منابع غیررسمی مانند بستگان، دوستان، آشنایان و دیگر افراد دریافت کنند. توصیه شفاهی به منبع اطلاعاتی مهم و تأثیرگذاری بر نگرش ها و رفتار خرید مصرف کننده بدل شده است. توصیه شفاهی در صنایع خدماتی از اهمیت خاصی برخوردار است چون محصولات ناملموس را نمی توان قبل از مصرف آن ها به راحتی ارزیابی کرد.

توصیه شفاهی، گفتگو درمورد محصولات و خدمات میان افرادی است که مستقل از شرکت عرضه کننده محصول یا خدمت هستند. این گفتگوها می‌تواند به صورت مکالمه های دو طرفه یا تنها توصیه ها و پیشنهادهای یک طرفه باشد. اما نکته اصلی این است که این گفتگوها در میان افرادی صورت می پذیرد که تصور می شود منافع اندکی از ترغیب دیگران به استفاده از محصول دارند. احتمال واکنش مصرف کننده نسبت به پیشنهاد یک دوست، همکار یا مشاور قابل اعتماد، بسیار بیشتر ازواکنش او نسبت به یک پیام بازرگانی است و این واکنش تنها منحصر به جمع‌ آوری اطلاعات نیست بلکه بیشتر به خرید محصول می‌ انجامد. مصرف کنندگان به اعتبار نظرات دوستان، خانواده و آشنایانشان اعتماد می‌کنند چون این نظرات خالصانه و فاقد هر گونه تعصب و جهت گیری است. قدرت تأثیرگذاری توصیه دیگران از سه عامل کلیدی نشأت می‌گیرد، اول: چگونگی ارتباطات عامل مهمی در توصیه شفاهی است. بسیاری از بحث هایی که با خانواده یا دوستان صورت می‌گیرد منجر به ایجاد حمایت از سوی آن ها جهت انجام رفتارهای خاصی می شود. دوم : برخلاف جریان ارتباطات یک طرفه مثل آگهی های بازرگانی، توصیه شفاهی مشتری، یک جریان دوطرفه را به خدمت می‌گیرد. قدرت جریان ارتباطی دوطرفه از این واقعیت نشأت می‌گیرد که فرد می‌تواند سؤالی بپرسد، توضیحاتی دریافت کند و نتایج سودمند را پیگیری کند. سوم : توصیه شفاهی مشتری از ویژگی تجربه نیابتی برخوردار است، یعنی افرادی که درباره محصولات و خدمات با یکدیگر صحبت می‌کنند، خود، آن محصول یا خدمت را تجربه کرده‌اند. نتایج پژوهش ها نشان می‌دهد تنها چهارده درصد افراد به چیزهایی که در آگهی های بازرگانی می بینند، می خوانند یا می شنوند، اعتماد می‌کنند. جالب تر این که، نود درصد از افراد به محصولات یا خدماتی که توسط یکی از اعضای خانواده، دوستان یا همکاران تأیید شود، اعتماد می‌کنند، چون مطمئن هستند آن ها منافعی در این میان ندارند. جالب این که در عصر رایانه و اینترنت، هنوز افراد دوست دارند شخصاً باهم صحبت کنند. هشتاد درصد مکالمات توصیه شفاهی به صورت مکالمه زنده رخ می‌دهد و بیست درصد این مکالمات به صورت روی خط است (حسنقلی پور و همکارانش ، ۱۳۹۲ ،۴۵-۴۴) همچنین مطالعات پیشین، بیانگر آن است که توصیه شفاهی تأثیر قابل توجهی بر رفتارهای خرید مصرف کنندگان کالاها و خدمات دارد. علاوه براین، مصرف کنندگان تمایل دارند به اطلاعاتی که از منابع شخصی به دست می آورند، بیشتر اعتماد کنند. بنا به گفته ی کاتلر، هیچ آگهی یا فروشنده ای نمی تواند ‌در مورد مزیت های یک محصول به اندازه یک دوست، یک آشنا، یک مشتری قدیمی یا یک کارشناس مستقل، متقاعد نماید. بسیاری از سازمان ها به خوبی از قدرت توصیه شفاهی آگاه شده اند، چنین سازمان هایی در جستجوی راه های تحریک کانال های اجتماعی برای توصیه نمودن کالاها و خدماتشان به دیگران هستند. مکالمات (صحبت های) غیررسمی، قدیمی ترین مکانیزمی است که از طریق آن دیدگاه ها و عقاید در رابطه با محصولات و نام نشان ها بیان شده، توسعه یافته و گسترش می‌یابند. توصیه شفاهی به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی مهم برای مصرف کنندگان به شمار می‌آیند (عبدالوند، غفاری آشتیانی، ۱۳۸۸، ۳۸) و مطالعات قبلی نشان داده‌اند که توصیه شفاهی مصرف کنندگان، از رسانه های سنتی مانند نسخه قابل چاپ تبلیغات، فروش شخصی و رادیو وتبلیغات تلویزیونی، قابل اعتمادتر و قانع کننده تر است(M.k.Cheung, R.Thadani, 2012, 462) و توصیه شفاهی در صنایع خدماتی اهمیت خاصی دارد و اطلاعات مهمی را درباره ی سازمان برای مشتریان فراهم می‌کند.

۹٫۲٫۲٫ تضمین ساختاری

تضمین ساختاری از چند عنصر تشکیل شده است :

1. 1. سرمایه انسانی: ساختار و اجزا سرمایه فکری بسیار ضعیف و شکننده می‌باشند، مگر اینکه با یک سری روابط مستمر به هم پیوسته ای حمایت شوند.

منظور از سرمایه انسانی، سطح دانش فردی است که کارکنان یک سازمان دارا می‌باشند که این دانش معمولاً به صورت ضمنی می‌باشد.

1. 1. سرمایه ساختاری: کلیه دارایی های غیر انسانی با قابلیت سازمانی است. سرمایه ساختاری به صورت مجموع دارایی هایی تعریف می شود که توانایی خلاقیت سازمان را ممکن می‌سازد. مأموریت، چشم انداز، ارزش های اساسی، استراتژی ها و سیستم های کاری و فرایندهای درونی یک سازمان می‌توانند در زمره این نوع دارایی ها شمرده شوند.

این مدل شباهت زیادی با مدل “کمبر” دارد با این تفاوت که در مدل “بویلز” نتایج و نمرات پیشرفت تحصیلی و پیامد­های روانی حاصل از تجربه تحصیل در آموزش از راه دور بر ماندگاری یا عدم ماندگاری دانشجو تأثیر می­ گذارد.

• • مدل برنارد و هانگ برای ماندگاری دانشجو در یادگیری الکترونیکی

برنادر و هانگ (۲۰۰۴) پس از بررسی پیشینه پژوهش­ها و بررسی مدل­هایی چون مدل “تینتو” و “بویل” بر پیچیدگی و درهم تنیدگی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی در آموزش از راه دور اذعان دارند. این پژوهشگران عوامل مؤثر بر ماندگاری دانشجو را در سه دسته تلخیص ‌می‌کنند. ۱) عوامل مربوط به فرد؛ ۲) عوامل مربوط به سازمان؛ ۳) عوامل وابسته به موقعیت. همان گونه که در شکل ‏۲‑۵ مشاهده می­ شود، این سه دسته عوامل سه ضلع مثلث را تشکیل می­ دهند.

متغیرهای مربوط به فرد

تعاملات در محیط عمومی

تعاملات در محیط ویژه

متغیرهای مربوط به موقعیت

متغیرهای مربوط به سازمان

نحوه ارائه

نحوه ارائه

نحوه ارائه

یادگیری ترکیبی

یادگیری برخط

یادگیری حضوری

تصمیم به

ماندگاری

پشتیبانی اجتماعی و تحصیلی

÷ برنامه درسی و آموزش

مدیریت سازمانی

شکل ‏۲‑۵:‏ مدل “برنارد و هانگ” برای ماندگاری دانشجو در یادگیری الکترونیکی

عوامل مربوط به فرد: شامل متغیرهای دموگرافیک، متغیرهای فردی (چون: مهارت و توانایی‌های تحصیلی، انگیزه) و پیشینه تحصیلی می­ شود.

عوامل مربوط به سازمان: به مؤسسه‌ یا سازمان ارائه دهنده آموزش الکترونیکی اشاره دارد. عواملی چون ساختار سازمانی، چشم انداز و مأموریت سازمان بر این دسته از عوامل تأثیرگذار هستند.

عوامل وابسته به موقعیت: شامل دو دسته تعاملات مربوط به مؤسسه‌ (تعاملات بوروکراتیک، تعاملات تحصیلی و اجتماعی) و تعاملات خارج از مؤسسه‌ (محدودیت­های مربوط به زندگی، کار و خانواده) می­ شود.

تشریح جزئیات مدل “برنارد و هانگ” از حوصله این بحث خارج است، این مدل که به زعم ارائه دهندگان آن جامع بوده و در عین حال نسبت به موقعیت حساس است. یک مؤسسه‌ در راستای کاهش میزان افت، ضروری است. با توجه به سیستم ارائۀ خود (برخط، تلفیقی و حضوری)، عوامل تأثیرگذار را در سه دسته عوامل شناسایی کرده و مداخلات لازم را برای کاهش افت انجام دهد.

• مدل بکِله^[۷۶] برای عوامل مؤثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی

مدل بکِله از جمله مدل­هایی است که برای موفقیت یادگیری الکترونیکی ارائه شده است. این مدل محدود به موفقیت دانشجو نیست. همان گونه که در دایره مرکزی شکل ‏۲‑۶ مشاهده می­ شود، موفقیت در این مدل محدود به موفقیت تحصیلی دانشجو نیست، اما از آنجا که یکی از شاخص­ های موفقیت، پیشرفت تحصیلی دانشجو است، در این گزارش پژوهشی به آن پرداخته می‌شود. منچاکا و بکِله (۲۰۰۸) اجزاء مدل را به قرار زیر تشریح کرده ­اند:

عوامل انسانی که به فهم، برداشت و توانمندی استاد و دانشجو از محیط­های یادگیری برخط اشاره دارد. انگیزش بالا، توانمندی بالا در کار با فناوری اطلاعات، نگرش و تجربه بیشتر در محیط­های یادگیری برخط، موجب موفقیت بیشتر خواهد شد.

عوامل مربوط به فناوری که به ویژگی­های تکنولوژی آموزشی اشاره دارد. دسترسی به انواع فناوری­ها در قالب­های مختلف و در زمینه ­های مختلف بر چگونگی، زمان، مکان و حتی آنچه که باید یاد گرفته شود، تأثیر می‌گذارد.

عوامل پداگوژیک که بر نحوه یادگیری و آموزش در محیط­های برخط اشاره دارد. از لحاظ نظری وقتی یادگیری موفق­تر است که یادگیرنده محور، همیارانه، مسئله محور، فرایند محور و منعطف باشد.

عوامل مربوط به درس که به طراحی آموزشی دروس بر می­گردد. سازمان درس، ارتباط درس با نیازهای دانشجو، اهداف و انتظارات شفاف و سایر عوامل از این حیث بر موفقیت یادگیری الکترونیکی تأثیر می­ گذارد.

عوامل مربوط به رهبری که به مدیریت و نقش رهبری در مدیریت فناوری اشاره دارد. عوامل مدیریتی به طور مستقیم چهار عامل دیگر را تحت تأثیر قرار می­ دهند، اما تأثیر مستقیمی بر موفقیت یادگیری الکترونیکی ندارد (منچاکا و بکِله، ۲۰۰۸، ص ۲۳۷).

عوامل مربوط به فناوری

همزمان، غیر همزمان، چند رسانه­ ای، کاربرپسندی، قالب، ابزارهای جایگزین، ظرفیت/سرعت

عوامل پداگوژیک

همیارانه، تعاملی، بازخورددهی، مسئله محوری، فرایند محوری، یادگیرنده محوری، انعطاف/چند جلسه رو در رو

شاخص موفقیت

پیامد­های یادگیری، رضایت دانشجو، یادگیری سطوح بالا، رضایت استاد، پایداری، مقیاس­پذیری، نرخ بازگشت

عوامل مربوط به رهبری

تدارک فناوری، آموزش کارکنان /دانشجو، توسعه حرفه­ای کارکنان /دانشجو، پشتیبان فنی، پشتیبانی اساتید، سایر لجستیک­ها

عوامل انسانی

مهارت ICT، انگیزش، نگرش، تجارب، برداشت از یادگیری، دانش و فناوری، برداشت از نقش فناوری در یادگیری

عوامل مربوط به درس

ساختار/سازمان، کیفیت محتوا، فعالیت­ها/پروژه­ ها، ارتباط، اهداف شفاف، انتظارات شفاف، انگیزنده بودن، چالشی بودن، منعطف بودن

شکل ‏۲‑۶: مدل “بکِله” برای عوامل مؤثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی

همان گونه که در شکل ‏۲‑۶ مشاهده می‌شود، مدل بکِله عوامل مربوط به یادگیری الکترونیکی را بیشتر از سایر مدل­ها مورد توجه قرار داده است. این مدل بیش از آنکه یک مدل مسیر باشد و عوامل مؤثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی را بر حسب تقدم و تأخّر شناسایی کند، چهارچوبی مفهومی برای عناصر موجود و مؤثر بر موفقیت یادگیری الکترونیکی است.

• مدل ادامه تحصیل در یادگیری الکترونیکی^[۷۷]

مدل ادامه تحصیل دانشجو در یادگیری الکترونیکی، توسط نیکولز^[۷۸](۲۰۰۸) ارائه شد. در این مدل بر اساس پیشینه پژوهش­ها مهم‌ترین متغیرهای پیش­بین با ادامه تحصیل دانشجو مرتبط ‌شده‌اند. شکل ‏۲‑۷ عناصر این مدل را نشان می‌دهد.

ادامه تحصیل دانشجویان در یادگیری الکترونیکی

نگرش دانشجویان به رایانه

انگیزش درونی دانشجویان

انگیزش بیرونی دانشجویان

رضایت­مندی دانشجو

پیشینه تحصیلی دانشجو

دموگرافیک دانشجویان

شکل ‏۲‑۷: مدل ادامه تحصیل در یادگیری الکترونیکی

در مدل ارائه شده توسط “نیکولز”نگرش دانشجو به رایانه عنصری شناختی، رفتاری و عاطفی است که پذیرش و رضایت کار با فناوری ­های رایانه­ای را موجب می­ شود. انگیزش درونی و بیرونی به اهمیت و عدم اهمیت تشویق­ها و جوایز بیرونی در دسترسی به اهداف به ویژه اهداف تحصیلی اشاره دارد. رضایت­مندی تحصیلی نیز بر نگرش و رضایت دانشجو از تحصیل به روش الکترونیکی دلالت دارد. پیشینه تحصیلی شامل متغیرهایی چون معدل مقطع کارشناسی و آزمون توانمندی تحصیلی^[۷۹] دانشجو است.

شهروندی یک مفهوم سیال^[۲۱] است. یک شهروند به مهارت، دانش و ارزشهایی نیاز دارد که به عنوان یک شهروند فعال در جامعه شناخته شده و بتواند در یک جامعه دموکراتیک زندگی کند. یک شهروند باید بتواند با چالش ها و مشکلاتی که در آینده با آن ها مواجه می شود، رو به رو شود. او باید شرکت کننده ای فعال در جامعه ای محلی، ملی و بین‌المللی و جهانی باشد (یاگوس، ۲۰۰۵، به نقل از احمدی، ۱۳۸۹: ۲۲).

شهروندی ‌به این مفهوم اشاره دارد که ما چه کسانی هستیم و بچه های ما در حال رشد و تبدیل شده به چه افرادی هستند. این مفهوم به معنای چگونه با هم زیستن است. شهروندی یک مفهوم هنجاری است که از نقطه نظر اخلاقی مهم است. و ‌به این معنا است که فکر و عقیده وفاداری را چه کسی یا چه چیزی به ما می‌دهد و ما چگونه با دیگر شهروندان ارتباط پیدا می‌کنیم و دیدگاه ما از جامعه مطلوب و ایده آل چیست (سیرز و هبرت، ۲۰۰۵ به نقل از احمدی، ۱۳۸۹: ۲۲).

مطالعات نشان می‌دهد که مفهوم شهروندی حداقل شامل ۴ عنصر اصلی هویت ملی، تعلقات اجتماعی، فرهنگی و فراملیتی، نظام اثربخش حقوقی و مشارکت مدنی و سیاسی می‌باشد. این مفاهیم دارای ارتباط درونی و تعامل با یکدیگرند و در حقیقت چهره انعکاس یک واقعیت می‌باشند(سیرز و هبرت، ۲۰۰۵ به نقل از احمدی، ۱۳۸۹: ۲۴).

شهروندی موقعیت و منزلتی است که دربردارنده مجموعه حقوق و وظایف قانونی است و رفتارهایی در موقعیت قانونی و شرایط غیر رسمی را شامل می شود. از سوی دیگر شهروندی بازتاب برخورداری از حقوق و عمل به وظایف است که بارزترین نماد آن مشارکت در جامعه است. همچنین دربردارنده نوعی احساس تعلق و هویت است که با وفاداری و مسئولیت پذیری نتیجه می‌دهد. این تعریف ناظر بر عناصر اخلاقی، شناختی و رفتاری در حوزه های مدنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که تعامل میان آن ها وضعیت شهروندی را شکل می‌دهد (شیانی، ۱۳۸۸: ۶-۷).

فرهنگ لغت بین‌المللی جدید وِبستر، شهروندی را عضویت در یک اجتماع می‌داند. کیفیت سازگاری وتعدیل و به عهده گرفتن مسئولیت یا سهم داشتن یک فرد در اجتماعش و همکاری با آن، به طوری که یک فرد از حقوق مدنی و امتیازات یک انسان آزاد برخوردار می شود؛ به حکومت وفادار است و مستحق محافظت متقابل از سوی دولت و نیز برخوردار از حقوق شهروندی می‌باشد. با قدری تقلیل می توان گفت که شهروندی به رابطه بین حکومت کننده و حکومت شونده بر می‌گردد که در آن مسئولیت پذیری دو طرفه وجود دارد. پس شهروندی یک شان است. شانی که به واسطه عضویت در یک دولت- ملت و یا یک قلمرو سرزمینی مشخص به فرد داده می شود و فردی که این شان به او اعطا شده و یا این شأن را به طریقی به دست آورده است، از حقوق و مزایا و به تبع آن تعهداتی متناسب با آن حقوق و مزایا برخوردار می‌گردد(احمدی، ۱۳۸۳: ۳۹).

تعدادی دیگر از تعاریف شهروندی بر شهروند خوب بودن متمرکزند،که شامل شناخت حقوق شهروندی و البته تمایل به داوطلب شدن در فعالیت ها می‌باشد(ژانوسکی، ۱۹۹۸ به نقل از احمدی ، ۱۳۸۳: ۳۹).

این تمایل به داوطلبی به معنای تمایل به انجام تعهدات شهروندی است.یک شهروند خوب، شهروند با فضیلت است. شهروند بافضیلت، شهروندی است که منفعت و خیر عمومی را بر منفعت و خیر خصوصی خود ترجیح می‌دهد. فضیلت شهروندی بیشتر در بحث جمهوری خواهان مطرح می‌گردد. آنان فضیلت را هم برای شهروندان و هم برای حاکمان ضروری می دانند(احمدی، ۱۳۸۳: ۳۹).

جیسن وود^[۲۲] بر این نظر است که یک تعریف کارا^[۲۳] از شهروندی می‌تواند به صورت زیر ارائه شود:

«شهروندی نه تنها یک شان قانونی بلکه به یک ایده آل دموکراتیک هنجاری بر می‌گردد. هدف از شهروندی تدارک یک شأن و هویت مشترک است که به یکپارچگی اعضای جامعه کمک می‌کند» (وود، به نقل از احمدی، ۱۳۸۳: ۴۰).

سامرز و ترنر شهروندی را یک فرایند می دانند. سامرز شهروندی را به عنوان یک شأن بلکه به عنوان یک فرایند نهادی شده تعریف می‌کند که عبارت است از یک مجموعه از اعمال و کردارهای به صورت نهادی ‌جای‌گیر شده که محتمل الوقوع و مشروط می‌باشند و به وسیله شبکه های روابط واصطلاحات سیاسی ای به وجودمی آیندکه بر عضویت و حقوق و وظایف عام و همه شمول در یک اجتماع ملی تأکید می‌کند(ژانوسکی، ۱۹۹۸ به نقل از احمدی ، ۱۳۸۳: ۴۰).

هیل در کتاب «شهروندان و شهرها» می‌گوید: «شهروندی دقیقا یک شأن ذاتی در افراد متعلق به یک دولت- ملت نیست، بلکه ترکیبی از تعهدات و اعمال می‌باشد. شهروندی حقوق مردم را به عنوان افراد و زندگی شان را به عنوان هستی های اجتماعی، شامل تصریح متداوم بُعد اجتماعی آنان، به رسمیت می شناسد. ‌به این معنی که شهروندی هم یک شأن است که از عضویت در یک جمع (در دوران مدرن، دولت) نتیجه می شود و هم سیستمی از حقوق و تعهدات است که عدالت، برابری و اجتماع را ترکیب می‌کند.» (هیل، ۱۹۹۴: ۹).

جان رائولز^[۲۴] شهروندی را عملکرد یک جامعه عادل^[۲۵] تلقی می‌کند. وی معتقد است که شهروندی جهانی است که در بستر خود منجر به رشد شهروندانی می شود که نه تنها از حقوق آزادی برخوردارند، بلکه وظایفی را هم به منظور تضمین عدالت در جامعه بر عهده می گیرند. در چنین فرآیندی، افراد علاوه بر اینکه خود را شکل می‌دهند، تلاش می‌کنند تا به انجام وظایف و مسئولیت های خود، عناصر متشکله جامعه را حفظ کنند.رائولز معتقد است شهروندی وظایف و مسئولیت ها را در بین افراد جامعه توزیع می‌کند و در نهایت امکان مشارکت افراد در فعل و انفعالات اجتماعی را فراهم می‌کند (احمدی، ۱۳۸۹: ۲۵).

مؤلفه‌ های شهروندی^[۲۶]

بحث مؤلفه‌ های شهروندی و تبیین آن ضمن این که چارچوب و عناصر مفهوم مورد بحث را مشخص می‌کند و دیدگاه ها و زمینه‌های لازم را برای انجام پژوهش های علمی فراهم می کند. صاحب نظران با توجه به نوع نگاه خود، مؤلفه‌ های مختلفی را در نظر می گیرند. این مؤلفه‌ ها از نظر صاحب نظران مختلف به گونه های متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته است.

«مینکلر^[۲۷]» (۱۹۹۸) احساس تعهد، احساس برابری، کنجکاوی و ترقی طلبی، اطاعت از قانون، توجه به نظر عمومی، مشارکت و غیره را از جمله مؤلفه‌ های اساسی شهروندی می‌داند.

«می هو یی لیو^[۲۸]» (۲۰۰۱) آراستگی شخصی، دانش محوری محلی، ملی و جهانی، سخت کوشی، وطن دوستی، تبعیت از قانون، نوع دوستی و مشارکت را به عنوان مؤلفه‌ های شهروندی می‌داند. «دی^[۲۹]» (۲۰۰۴) مشارکت، تعاون، همکاری و دانایی محوری و «سامرز^[۳۰]» (۲۰۰۲) تفکر انتقادی، توجه به نفع عمومی، مشارکت در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، درک نیازها و نگرش های دیگران، رفتار متعهدانه و غیره را مد نظر قرار می‌دهند(احمدی، ۱۳۸۹: ۳۲-۳۳).

با توجه به اینکه گسترش تجارت الکترونیکی تنها تحت تأثیر گسترش فناوری نیست و به توسع ه ی حقوقی کاملا وابسته است، بسیاری از این پیش بین ی ها از اعتبار چندانی برخوردار نیستند. چنان که در کشور ما نیز به رغم ایجاد برخی از زیر ساخت های تکنولوژیک تجارت الکترونیکی، به دلیل حل نشدن قضایایی مانند پرداخت الکترونیکی و اسناد الکترونیکی هنوز کاملاً تحقق نیافته است. یکی از بزرگ ترین مشکلات موجود در گسترش تجارت الکترونیکی و کاربردهای آن این است که رشد فناوری اطلاعات به مراتب سریع تر از تدوین مسایل حقوقی مربوط است.

تجار، از نیمه دوم قرن نوزدهم، استفاده از شیوه ­های الکترونیکی را جانشین به کارگیری شیوه ­های کاغذی نمودند (همان منبع).

بسیاری از افراد شروع تجارت الکترونیکی را هم زمان با به وجود آمدن شبکه جهانی اینترنت می دانند، اما باید اذعان داشت که تجارت الکترونیکی و به تبع آن، مدل‌های تجارت الکترونیکی اولین بار در سال ۱۹۷۰میلادی ارائه شدند. در این دوره استفاده از مدل‌های تجارت الکترونیکی بسیار گران بود و عموم کاربران آن را، شرکت‌های بزرگ مالی و بانک‌ها و گاهی شرکت‌های بزرگ صنعتی تشکیل می‌دادند.EFT[1]از اولین نمونه های مدل‌های تجارت الکترونیک مورد استفاده بود که به منظور ارتباط مالی بین مؤسسات مالی مورد استفاده قرار می گرفت. به لحاظ این که استفاده از این مدل، سرمایه گذاریهای سنگینی برای تهیه بستر موردنیاز آن را لازم داشت، لذا محدوده کاربرد آن به مؤسسات مالی و شرکت‌های بزرگ محدود می شد. در مرحله بعد استاندارد [۲]EDI ایجاد شد که تعمیمی ازمدل نقل و انتقالات مالی و بانکی با بهره گرفتن از ابزارهای نوپای اطلاعاتی، بود. با این تفاوتEDI ، امکان استفاده و بهره برداری در سایر انواع مبادلات تجاری را نیز دارا بود. مدل‌های تجارت الکترونیک در این دوره برای فعالیت‌هایی نظیر رزرو بلیط هواپیما و معاملات سهام مورد استفاده قرار گرفتند. در ابتدای دهه ۱۹۸۰، تجارت الکترونیکی بین شرکت‌های تجاری توسعه قابل توجهی پیدا کرد. در این زمان استفاده از فناوری انتقال الکترونیکی پیام (EDI)، به طور وسیعی بین شرکت‌های تجاری به کار گرفته شد. این فناوری با کاهش کاربرد کاغذ در فرآیندهای تجاری و افزایش اتوماسیون (خودکاری) کم کم در تمامی فرآیندهای تجاری سازمان‌ها نفوذ کرد و به مرور زمان با ارتقای کار آیی این فرایند ها، به عنوان یکی از بخش‌های لاینفک تجارت در آمد (نوری و نخجوانی، ۱۳۸۲).

با این وجود پیاده سازی مدل‌های تجارت الکترونیک بر اساس EDI نیز سنگین و هزینه بر بود. و به سرمایه گذاری بسیاری، برای آموزش پرسنل و تهیه بسترهای لازم نیاز داشت، لذا تنها شرکت‌های بزرگ بودند که اقدام به راه اندازی شبکه های خصوصی کامپیوتری بین خود نموده و جهت تبادل اطلاعات تجاری بین شرکا و تولید کنندگان خود از آن استفاده می‌کردند. در نیمه اول دهه ۹۰ بود که اینترنت گسترش بسیاری پیدا کرد و به تدریج از حیطه دانشگاهی و نظامی خارج شد و کاربران بسیار زیادی در بین همه افراد جامعه پیدا کرد. افزایش دسترسی عموم مردم به اینترنت باعث شد که امکان تجارت از طریق این شبکه جهان گسترازجایگاه ویژه ای برخوردار شود. گسترش World Wide Web و استانداردها و پروتکل¬های مربوطه از یک طرف باعث جذب هر چه بیشتر کاربران به اینترنت شد و استفاده از ابزارهای IT در این زمینه را عمومی نمود و از طرف دیگر این امکان را برای شرکت‌ها و مؤسسات ایجاد کرد که به گونه ای آسان و کم هزینه، به انجام فرایند اطلاع رسانی بپردازند (عرفانی، ۱۳۸۷).

از سال ۱۹۹۰ میلادی به بعد رشد فزاینده بهره گیری از اینترنت درانجام فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، اذهان عمومی را به سمت واژه تجارت الکترونیکی، سوق داد و اندیشه تجارت شبکه ای و اینترنتی در سراسر دنیا، دستاورد های فن آوری اطلاعات را در عرصه تجارت نیز متحول کرد. نهایتاً در سال ۱۹۹۴، واژه تجارت الکترونیکی، برای اولین بار توسط سام وایت مور(Sam Whitemore)، به کار برده شد. در این سال هنگامی که اینترنت، قابلیت‌های تجاری خود را علاوه بر جنبه‌های علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت، مؤسسات تجاری و بانک‌ها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان بکارانداختندو در نتیجه محصول تلاش آن ها نیز همان بانکداری الکترونیکی امروزی است. بورس های اوراق بهادار نیز ازجمله مؤسسات دیگری بودند که به سرعت فعالیت خود را با روند پیشرفت اینترنت هماهنگ کرده و موفق شدند که در عرض عمر کوتاه، با توجه به برتریهای اینترنت در مقایسه ‌با روش‌های قدیمی، به دلیل سرعت و دقت بالا، به موفقیت های بی نظیر دست یابند (مقامی­نیا، ۱۳۹۱).

در نتیجه این روند و مهمتر ازآن امکان انعقاد قرارداد از طریق به کارگیری اینترنت، از همان ابتدا دولت‌ها ی دور اندیش و سازمان‌های بین‌المللی را به تدوین قواعد جدید یا تعدیل مقررات موجود برای ضابطه مند کردن روابط اینترنتی به مفهوم عام و تجارت الکترونیکی به طور خاص وادار کرد. به گونه ای که در سطح داخلی و بین‌المللی قوانین، و دستورالعمل ها و مقرراتی در زمینه تجارت الکترونیکی تصویب گردید (همان منبع).

سیر تحول قانون گذاری در سازمان‌های بین‌المللی

Anderson, K; and T. Yohn (2002). “The effect of 10-K restatements on firm value, information asymmetries, and investors’ reliance on earnings”, Working Paper, Georgetown University.

Barniv, R; and J. Cao (2009). “Does information uncertainty affect investors’ responses to analysts’ forecast revisions? An investigation, of accounting restatements”, Journal of Accounting and Public Policy,VOL. 28, pp. 328–۳۴۸٫

Billett, M. T; KING, T. H. D and D. C. Mauer, (2007). “Growth opportunities and the choice of leverage, debt maturity, and covenants”, The Journal of Finance, Vol.62, PP. 697-730.

Boulding, W; Lee, E; and R.Staelin (1994). “Mastering the mix: Do advertising, promotion, and sales force activities lead to differentiation”, Journal of Marketing Research,Vol. 31 (2), pp. 159–۱۷۲٫

Bourne, A.C (2008). “Predictabilty of Fraudulent Financial Reporting”, Doctoral dissertation, Anderson University.

Bushman, R. M. and A. J. Smith (2001). “Financial accounting information and corporate governance”, Journal of Accounting and Economics, Vol. 32, No. 1-3, pp. 237-333.

Callen, J.L; Livan, L; and D. Segal (2002). “Accounting Restatements: Are They Always Bad News for Investors?”, Working Paper, University of Toronto and New York University.

Chan, L. H; Chen, K. C.W; Chen, T; and Y. Yu (2012). “The effects of firm initiated clawback provisions on earnings qualityand auditor behavior”, Journal of Accounting and Economics, Vol. 54, pp.180–۱۹۶٫

Coad, A. (2007). “Testing the principle of ‘growth of the fitter’: the relationship between profits and firm growth”, Structural Change and economic dynamics, Vol. 18, pp. 370-386.

Cross, M. B; Robinson, E. L; Salhus, K. J; Zapralka, J. A; and W. C. Pickering (2004). “Restatement of Financial Statement: Selected Legal and Accounting Issues”, Washington, DC.

Efendi, J; Strivastava, A; and E. P. Swanson (2007). “Why do corporate managers misstate financial statements? The role of option compensation and other factors”, Journal of Financial Economics, Vol. 85, pp. 667-708.

Evans, D. S (1987). “Tests of alternative theories of firm growth”, The journal of political economy, Vol. ۹۵, PP 657-674.

Foster, G (1986). Financial Statemrnt Analysis. 2^nd edition, New Jersey: Prentice Hall. Inc.

Frieder, L. and D. Shanthikumar (2008). “After a restatement: Long run market and investor response”, Working Paper, Available at SSRN:http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1266367. Available online 11 September 2008.

Geroski, P and K.Gugler (2004). “Corporate growth convergence in Europe”,Oxford Economic Papers, Vol. ۵۶, PP 597-620.

Gertsen. F; Van Riel C; and G. Berens (2006). “Avoiding reputation damages in financial restatements”, Long Range Planning, Vol. 39, No. 3, pp. 429-456.

Government Accountability Office (2002). Financial restatements: Update of public company trends, market impacts, and regulatory enforcement activities. Technical report, United States Government Accountability Office.

Government Accountability Office (2006). Financial restatements: Update of public company trends, market impacts, and regulatory enforcement activities. Technical report, United States Government Accountability Offce.

Graham, J; Li, S; and J. Qiu (2008). “Corporate misreporting and bank loan contracting”, Journal of Financial Economics,Vol. 89, pp. 44–۶۱٫

Gray, P; and J.Johnson (2011). “The relationship between asset growth and the cross-section of stock returns”, Journal of Banking & Finance, Vol. 35, PP 670–۶۸۰٫

Hall, B.H. (1987). “The relationship between firm size and firm growth in the US manufacturing sector”, The Journal of Industrial Economics, vol. 35, PP. 583–۶۰۶٫

Hay, L; and G. Sandefur (2007). “Financial restatements: The changing rules of the game”, Accounting & Tax Periodicals, pp. 18.

Herly, M (2012). “Earnings quality in restating firms: Empirical evidence”, Master Thesis, The Aarhus University.

Hirschey, M; Palmrose Z. V; and S. Scholz (2005). “Long-term Market Underreaction to Accounting Restatements”, University of Kansas, School of Business.

Hribar, P. and K. T. Jenkins (2004). “The effect of accounting restatements on earnings revisions and the estimated cost of capital”, Review of Accounting Studies, Vol. 9, No. 2-3, pp. 337-356.

Hribar, P. and K. T. Jenkins (2004). “The effect of accounting restatements on earnings revisions and the estimated cost of capital”, Review of Accounting Studies, Vol. 9, No. 2-3, pp. 337-356.

Jensen, M. C (1986). “Agency costs of free cash flow, corporate finance, and takeovers”, The American Economic Review, Vol. ۷۶, PP.323-329.

Karpoff, J; Lee, D; and G. Martin (2008). “The cost to firms of cooking the books”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol. 43, pp. 581–۶۱۱٫

Khurana, I; Pereira, R; and X. Martin (2006). “Firm growth and disclosure: an empirical analysis”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol. 41, pp. 357–۳۸۰٫

Kravet, T; and T. Shevlin (2010). “Accounting restatements and information risk”, Review of Accounting Studies, Vol. 15, pp. 264–۲۹۴٫

Lee, S (2013). “The relationship between growth and profit: evidence from firm-level panel data”, Structural Change and Economic Dynamics, Vol. 28, PP. 1-11.

Lev, B (2003). “Corporate earnings: Facts and fiction”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 17, No. 2, pp. 27-50.

Levitt, A (1998). The numbers game speech delivered at the NYU Center for Law and Business, New York, NY, September 28, Available at: www.sec.gov, Available online 14 Janury 2013.

Liu, L (2007). Consequences of financial restatement for auditors and top executives. Doctoral Dissertation, Florida International University.