نسل چهارم

نوآوری در سازمان‌ها با تحولات نسل سوم R&D در کشورهای توسعه یافته مسیر گردید. این تحولات در بازار بر عرضه کالاهای حاصل از توسعه فناوری متمرکز بود. اما پس از این که مصرف کنندگان با ارزیابی بهبود کیفی کالاها، رقبات میان تولیدکنندگان را شدت بخشیدند. نوآوری کنونی، دیگر جوابگوی نیازهای بازار نبود، در نتیجه نگرش نوآوری ساختاری که محصول نگرش به نسل سوم بود به شکست انجامید و ساختار تجارت از رویکرد به پایه R&D، به نوآوری تغییر یافت. بدین ترتیب، نسل چهارم R&D با تمایز اصلی که میان قابلیت‌های نوآوری‌های ناپیوسته و نوآوری‌های پیوسته قائل می‌شد از اواسط دهه نود آشکار شد(دین محمدی، شهناری، ص ۲۲۴).

مؤسسه‌ تحقیق و توسعه^[۱]

یک مؤسسه‌ تحقیق و توسعه، سازمان یا بخشی از یک سازمان است که در همه فعالیت‌های فرایند تحقیق و توسعه ایفای نقش می‌کند(نواز شریف، ۱۳۶۷).

تحقیق و توسعه واحدی است در قلب صنعت که نقش آن تغذیه تکنولوژیکی صنعت در جهت همگامی آن با روند پیشرفت علم و دانش در سطح جهان و همچنین تأمین نیازهای و خواستهای مردم است به طوری که می‌‌توان گفت تحقیق و توسعه تنها یک واحد یا یک دپارتمان مانند سایر واحدهای یک شرکت نیست بلکه فلسفه یک شرکت یا مجموعه صنعتی برای حیات و جلب رضایت مشتری است(جواهری،۱۳۷۵،ص ۲۸۴).

در هر صنعت اتخاذ تصمیم ‌در مورد چگونگی سازماندهی و سرمایه گذاری برای امور تحقیق و توسعه، عموماً به عنوان بخشی از برنامه ریزی استراتژیک، به اهداف و سیاست‌های کلی آن مؤسسه‌ وابسته می‌گردد. چنانچه تولید کننده ای بخواهد اولین عرضه کننده فرآورده ای باشد، معمولاً ناگریز به تامین، تجهیز و سازماندهی امور تحقیق و توسعه با هزینه نسبتاً گزاف خواهد بود و البته با هدایت صحیح برنامه های تحقیق و توسعه و پس از کسب موفقیت در دستیابی به تولید مورد نظر، این قبیل هزینه ها به بهترین وجه ممکن بازگشت و جبران می شود. اولین نمونه تاریخی فعالیت‌های تحقیق و توسعه را می توان از شرکت جنرال الکتریک مثال آورد. در واقع تا پایان قرن نوزدهم میلادی، اهمیت و جایگاه تحقیق و توسعه در صنایع ناشناخته بود. اولین آزمایشگاه تحقیق و توسعه در شرکت آمریکایی جنرال الکتریک شروع به کارکرد.این شرکت ملاحظه کرده بود که ابداعات جدید، محصولات اصلی و منابع در آمد شرکت را تشکیل می‌دهند. این شرکت در سال۱۹۰۰ میلادی، یکی از استادان دانشگاه (ام.آی.تی) را برای راه اندازی سازمان تحقیق و توسعه خود به همکاری دعوت کرد. این استاد نیز یکی از دانشجویان سابق خود را، که به تازگی با دریافت درجه دکترا از آلمان بازگشته و در دانشگاه (ام.آی.تی) با حقوق سالیانه ۱۵۰۰ دلار استخدام شده بود با حقوقی دو برابر این مبلغ، به همکاری در آزمایشگاه تحقیق و توسعه شرکت جنرال الکتریک به کار دعوت کرد مأموریت‌ وی توسعه رشته لامپ تنگستن، در رقابت با رشته لامپ تانتالوم تعیین گردید، که در آلمان ساخته شده بود. پس از صرف اندکی بیش از ۵ سال وقت و یک صد هزار دلار هزینه در سال ۱۹۱۱ میلادی، این فعالیت تحقیق وتوسعه با موفقیت همراه شد، آزمایشگاه های تحقیق و توسعه شرکت جنرال الکتریک، نه تنها آن شرکت را همواره به عنوان یکی از پیشگامان اصلی تکنولوژی به شماره آورده بود، بلکه به عنوان تنها شرکتی شناخته شده است که در تاریخ ثبت اختراعات توانسته است بیش از ۵۰ هزار اختراع را به ثبت برساند(۱۹۸۰,ص۲۲)

مشخصات واحد تحقیق و توسعه

یک مجموعه با مکانیزمی جهت دریافت اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع اطلاعاتی ملی و بین‌المللی و انتقال نتایج کار واحد به مجموعه صنعتی ونظارت بر اجرای آن.

1. 1. یک مجموعه با امکانات و مدیریت لایق جهت انجام کلیه وظایف محوله

1. 1. یک مجموعه با امکانات جهت پرورش افراد مطلع، خلاق، مبتکر و علاقمند به تحقیقات.

1. یک مجموعه با توانایی‌های کافی و دارای سیستمی جهت ارتباط با جامعه به منظور ‌پاسخ‌گویی‌ به نیازهای بازار (جواهری،۱۳۷۵،ص ۲۸۴).

آثار واحدهای تحقیق و توسعه بر جامعه

1. 1. شناسایی و پرورش افراد مستعد، خلاق و مبتکر

1. 1. ایجاد شغل

1. 1. ترویج حس نوآوری و تحقیق در جامعه

1. 1. ایجاد در رقابت صنعتی در سطح کشور و در سطح بین‌المللی

1. 1. ارائه تولیدات صنعتی جدید متناسب با نیازهای جامعه

1. 1. ارتقاء سطح کمی و کیفی محصولات صنعتی

1. 1. رشد اقتصاد جامعه

1. قابلیت رقابت محصولات صنعتی و اشباع بازار داخلی و صادرات

۹- خودکفایی صنعتی(جواهری،۱۳۷۵،ص ۲۸۴).

نیازهای بخش تحقیق و توسعه

نیروی انسانی کارآمد، خلاق و علاقمند.

• 1. 1. مدیریت
  1. 1. امکانات سخت افزاری و نرم‌افزاری
  1. 1. تجهیزات و لوازم و آزمایشگاهی
  1. منابع اطلاعاتی (جواهری،۱۳۷۵،ص ۲۸۴).

وظایف واحدهای تحقیق و توسعه

1. 1. انجام تحقیقات کاربردی

1. 1. انتخاب و جذب تکنولوژی

1. 1. صدور تکنولوژی

1. 1. تحقیقات توسعه‌ای در خصوص مواد، روش‌ها، فرآیندها، ابزارها و تجهیزات، دستگاه‌ها، محصولات، قطعات یدکی، استفاده از ضایعات،‌کاهش آلودگی و…

1. 1. انجام آزمایش در خصوص مواد اولیه، محصولات و قطعات

1. 1. ارائه روش های جدید آزمون و کنترل کیفی

1. حضور در نمایشگاه‌ها، سمینارها، کنفرانس‌ها و سایر مجامع و انجمنهای علمی و تحقیقاتی (جواهری،۱۳۷۵،ص ۲۸۴).

مشکلات واحدهای تحقیق و توسعه

1. 1. عدم وجود ارتباط مناسب بین واحد تحقیق و توسعه با سایر واحدهای شرکت.

1. 1. عدم وجود ارتباط مناسب بین واحد تحقیق و توسعه با سایر واحدهای تحقیق و توسعه، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی.

1. 1. عدم وجود ارتباط مستمر با سایر مؤسسات تحقیقاتی در سطح جهان.

1. 1. عدم وجود ارتباط مناسب با بازار مصرف و اطلاع از نیازهای جامعه.

1. 1. عدم سرمایه‌گذاری کافی.

1. 1. کمبود نیروی انسانی متخصص.

1. 1. عدم اعتماد مجموعه شرکت و جامعه به نتایج کارهای تحقیقاتی این واحد.

1. 1. عدم انتقال مشکلات صنعت ‌به این واحدها.

1. عدم استفاده کامل از توانایی‌های بالقوه این واحد.

۱۰- در پاره‌ای موارد مدیریت ضعیف این واحدها.

۱۱- عدم وجود یک برنامه‌ریزی تحقیقاتی جامع و تعیین اولویت‌های تحقیقاتی.

۱۲- عدم مشارکت واحد تحقیق و توسعه در برنامه‌ریزی‌های آتی مجموعه شرکت.

۱۳- انتخاب نامناسب و نامتناسب پروژ‌ه‌های تحقیقاتی.

۱۴- تأکید بیشتر بر جنبه تحقیق بجای توسعه.

۱۵- عدم وجود روحیه همکاری قوی و عموماً کار گروهی ضعیف.

۱۶- ضعف در منابع اطلاعاتی.

۱۷- عدم وجود جاذبه‌های مادی برای کارکنان این واحدها.

۱۸- عدم استفاده عملی و انتقال درست نتایج کارهای تحقیقاتی این واحدها به بخش تولید.

۱۹- کمبود اطلاعات و تجهیزات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، آزمایشگاهی و غیره.

۲۰- ضعف در آموزش کارکنان این واحدها(جواهری، ۱۳۷۵، ص ۲۹۰).

مدیریت پژوهشی^[۲]

۲-۲-۱۰ ویژگی­های پیش ­بینی سود

۱- اثر انتشار پیش ­بینی، تحقیقات نشان می­دهد در محیط­هایی که انتشار پیش ­بینی اختیاری است؛ مدیران هنگامی سود را پیش ­بینی ‌می‌کنند که انتظار آن­ها از عملکرد آینده­ی شرکت متفاوت از انتظار سرمایه ­گذاران باشد. به عبارت دیگر، هنگامی که عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و بازار وجود دارد.

۲- دقت پیش ­بینی، مدیران هنگامی که تصمیم می­ گیرند پیش ­بینی سود منتشر کنند، سطحی از دقت را ‌بر اساس مقایسه­ منافع انتشار پیش ­بینی دقیق با هزینه­ های انتشار آن انتخاب ‌می‌کنند.

۳- اثر تکرار پیش ­بینی، تکرار پیش ­بینی سود می ­تواند در واکنش بازار به پیش ­بینی­های مدیریت نقش ایفا کند. هنگامی که مدیران با ارائه­ پیش ­بینی­های قبلی دقیق­تر و مکررتر مشهور شدند؛ واکنش سرمایه ­گذاران به پیش ­بینی­های آن­ها شدیدتر می­ شود.

۴- اثر افق پیش ­بینی (بلند­مدت یا کوتاه­مدت)، مدیران می ­توانند با افق­های مختلف به ارائه­ پیش ­بینی بپردازند. مدیران ممکن است به صورت بلند­مدت پیش ­بینی کنند تا هزینه سرمایه را کاهش دهند یا پیش ­بینی کوتاه­مدت بدهند تا انتظارات بازار یا تحلیل­گران را به سطح قابل قبولی برسانند(رحمانی و همکاران،۱۳۹۱).

۲-۲-۱۱ نگرانی مدیران ‌در مورد پیش ­بینی و گزارش­های فصلی سود

پیش ­بینی سود یک افشای داوطلبانه است و مدیران نگاه قابل توجهی دارند زمانی که این پیش ­بینی­ها را منتشر ‌می‌کنند. آن­ها به طور مکرر و دقیق افق پیش ­بینی­هایشان را انتخاب ‌می‌کنند و این انتخاب­ها می ­تواند بر توانایی بازار در تفسیر پیش ­بینی­ها تاثیر بگذارد و پیامدهای پیش ­بینی در قیمت جاری سهام منعکس می­ شود. به عبارت دیگر ویژگی­های پیش ­بینی به سرمایه ­گذاران کمک می­ کند تا ارتباط بین پیش ­بینی و سودهای آتی را بهتر بفهمند و به آن­ها اجازه می­دهد بر اساس آن اوراق بهادار را قیمت­ گذاری کنند.

نگرانی ‌در مورد نتایج انگیزه­ مدیران از گزارش سودهای فصلی در تجارت عادی به نظر می­رسد. مخالفان گزارش فصلی ادعا ‌می‌کنند که پیش ­بینی مضر است به دلیل فشاری که مدیران برای پیش ­بینی­هایشان متحمل می­شوند. زیرا بازار فرض می­ کند که یک شرکت ضعیف عمل می­ کند زمانی که پیش ­بینی از دست رفته است. سرمایه ­گذاران اعتماد خود را از دست می­ دهند و مدیران به خاطر ارائه­ پیش ­بینی­ها زیر فشار شدید هستند. مخالفان همچنین معتقدند که ارائه­ سودهای فصلی هدفمند برای مدیران هزینه­بر است. هزینه­ ها شامل تلاش هدر رفته برای آماده ­سازی پیش ­بینی­ها، غفلت از فرصت­های رشد بلند­مدت، واکنش بالای سرمایه ­گذاران به پیش ­بینی­های از دست رفته، تشویق برای خصوصی­سازی شرکت­ها برای امتناع از فشار در آماده ­سازی گزارش­ها، گمراه کردن از طریق مدیریت سود و فشار مداوم برای به روز کردن اطلاعات منتشر شده گذشته است(چوی و همکاران، ۲۰۱۰).

طرفداران گزارش­های فصلی در مقابل اعلام کردند که عدم ادامه­ گزارش­های فصلی هدفمند فشار مدیریت را حذف نمی­کند زیرا تجزیه و تحلیل­های پیش ­بینی سود همچنان ادامه خواهد داشت تا این که بر انتظارات سرمایه­ گذار تاثیر بگذارد. همچنین حذف گزارش­های فصلی توانایی مدیریت را در تصحیح پیش ­بینی­های نامناسب تحلیل­گران کاهش می­دهد. چون تقریبا نیمی از شرکت­های جامعه به طور سیستماتیک گزارش­های فصلی را منتشر ‌می‌کنند و حذف گزارش­های فصلی بر بیشتر شرکت­ها تاثیر خواهد گذاشت. پیش ­بینی­ها ممکن است به دو صورت فصلی یا سالانه باشد، پیش ­بینی­های فصلی مورد انتقاد قرار ‌گرفته‌اند ولی پیش ­بینی­های سالانه به طور کلی مفید هستند(چوی و همکاران، ۲۰۱۰).

۲-۲-۱۲ بازده سهام

امروزه اطلاعات مالی، ابزار راهبردی مهمی در تصمیم ­گیری اقتصادی محسوب می­ شود و بدون شک کیفیت تصمیمات نیز بستگی به صحت، دقت و به ­هنگام بودن اطلاعات دارد. در بازارهای مالی، اطلاعات می ­توانند به صورت نشانه­ها، علایم، اخبار وپیش­بینی­های مختلف از داخل یا خارج شرکت گزارش و در دسترس سهام‌داران قرار گیرد و موجب ایجاد واکنش و در نتیجه تغییراتی در قیمت سهام شود. واکنش­های بازار سهام به اطلاعات، متفاوت است. در برخی موارد واکنش افراد عقلایی نیست و موجب نابهنجاری­هایی از جمله افزایش یا کاهش بیش از حد قیمت­ها می­ شود. واکنش بیش از اندازه یا کمتر از اندازه، زمانی رخ می­دهد که افراد با توجه به اطلاعات جدید، قیمت سهام را بیشتر یا کمتر از ارزش ذاتی آن تعیین ‌می‌کنند. اگر چه بازار پس از گذشت زمان به اشتباه خود پی می­برد و به حالت تعادل بر می­گردد اما این رفتار اقتصادی، نوعی رفتار غیر­عقلایی در بازار محسوب می­ شود که شاید بتوان آن را نوعی واکنش منطقی نسبت به عدم اطمینان سرمایه ­گذاران تلقی کرد. هم­چنین یکی از اهداف حسابداری فراهم آوردن اطلاعات برای سرمایه ­گذاران و تحلیل­گران برای کمک به آن ها در پیش ­بینی بازده سهام شرکت­ها است. بررسی عوامل تعیین­کننده­ تغییرات بازده سهام می ­تواند سبب بهبود تصمیم ­گیری سرمایه ­گذاران و تخصیص بهینه­ منابع شود. در واقع با مشخص شدن عوامل تعیین­کننده­ بازده سهام، ذهنیت سرمایه ­گذاران در خصوص عوامل مؤثر بر تغییرات بازده سهام اصلاح خواهد شد. لذا با عنایت ‌به این که ارزیابی بازده سهام شرکت­های مختلف مهم­ترین مسئله پیش­روی سرمایه ­گذاران در بازار سرمایه محسوب می­ شود. از مهم­ترین اقدامات در حوزه­ سرمایه ­گذاری، تخصیص بهینه­ منابع و کسب حداکثر بازدهی است. از این رو، پژوهشگران همواره در جستجوی عوامل تاثیر­گذار بر بازده سهام هستند. برای تشریح رفتار بازده سهام، از مدل­های مختلفی استفاده )، مدل CAPM شده است؛ از جمله­ این مدل­ها، مدل تک عاملی قیمت­ گذاری دارایی­ های سرمایه­ای^[۱۰] ( ) ICAPM سه عاملی فاما و فرنچ، مدل آربیتراژ و مدل قیمت ­گذاری دارایی­ های سرمایه­ای چند دوره­ای^[۱۱] ( است. از معروف­ترین و قدیمی­ترین این مدل­ها، مدل قیمت­ گذاری دارایی­ های سرمایه­ای است. ولی نتایج پژوهش­های باسو(۱۹۹۷)، فاما و فرنچ(۱۹۹۲)، اسلون­(۱۹۹۶) و برادشو(۲۰۰۶) حاکی از این است که متغیرهایی نظیر اندازه، نسبت سود به قیمت سهام، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، اقلام تعهدی و تامین مالی خارجی، بازده سهام را بهتر از مدل قیمت­ گذاری دارایی­ های سرمایه­ای نشان می­دهد. این موارد با عنوان نابهنجاری­های بازار در ادبیات معاصر مطرح است. از جمله­ نابهنجاری­هایی که در سال­های اخیر در بازار سرمایه مطرح شده، نابهنجاری اقلام تعهدی ( اثر اقلام تعهدی بر بازده آتی سهام ) و نابهنجاری تامین مالی خارجی ( اثر تامین مالی خارجی بر بازده آتی سهام ) است­(هاشمی و جلالی مقدم، ۱۳۹۲).

اما آنچه که دارای ارزش ذاتی بوده و فراهم کننده لذت می‌باشد چه ویژگی هایی باید داشته باشد به عبارت دیگر ملاک ها و معیار های زیبایی ازنظر ارسطو کدامند؟

همان‌ طور که قبلاً بیان شد افلاطون زیبایی ها را با زیبایی مثل می سنجید اما ارسطو از سه معیار برای نقد شعر استفاده می‌کند که از این ۳ معیار برای نقد سایر هنرها نیز می توان بهره برد. سه معیار مورد نظر ارسطو برای ارزیابی و نقد شعر شامل منطق و عقل، قوانین اخلاقی و قوانین هنری می‌باشد(کویچ،۱۳۸۹ب،ص۶۳). حال در استفاده از این سه معیار باید گفت که هر اثر هنری باید با قوانین منطقی، قوانین اخلاقی و معیارهای زیباشناختی مطابقت داده شود. البته ارسطو معیار های زیباشناختی را مهمتر از دو معیار دیگر می‌دانست و می گفت این معیارها در هر صورت باید رعایت شوند. در خصوص معیارهای زیباشناختی ارسطو به اندازه و نظم اشاره می‌کند(همان منبع). چیزی را که او نظم و به عبارتی مناسب‌ترین صورت می‌دانست بعدها به طور رایج فرم نامیده شد و منظور از اندازه، اندازه مناسب یا ابعاد مناسب برای اشیاء بود به نظر او اشیا بزرگتر لذت بیشتری از اشیا کوچکتر فراهم می آورد اما اشیاء بسیار بزرگتر نیز زیبا نخواهند بود و هر اثری باید اندازه ای مناسب داشته باشد تا در ذهن و حافظه بماند در واقع چیز زیبا باید قابل درک باشد و جهت قابل درک بودن، تناسب اندازه و وجود یکپارچگی در یک اثر هنری ضروری است برای مثال زیبایی یک انسان به سن او بستگی دارد و زیبایی در جوان، پیر و کودک متفاوت است.

یکی دیگر از موضوعاتی که درباره زیبایی شناسی ارسطو می توان بدان اشاره نمود پرداختن وی به تجربه زیباشناختی است. البته ارسطو با اصطلاح خاصی آن را توضیح نداده است بلکه توصیف او نشان می‌دهد که وی از وجود چنین تجربه ای آگاه بوده است. او در رساله اخلاق تجربه زیباشناختی را چنین توصیف می‌کند(همان منبع،،ص۶۶):۱- حاوی لذت عمیق است ۲- با حالتی انفعالی همراه است یعنی کسی که آن را تجربه می‌کند احساس می‌کند انگار طلسم شده است. در واقع به تعجب برانگیز بودن موقعیت اشاره می‌کند ۳- این تجربه می‌تواند حد و اندازه مناسبی داشته باشد اما حتی اگر بیش از حد هم باشد کسی اعتراض نمی کند. ۴ – تجربه ای است که فقط برای انسان مناسب است موجودات دیگر لذت هایشان بیشتر از حس چشایی و بساوایی است تا از بینایی و شنوایی و هارمونی موجود در آن ها ۵- این تجربه از حواس ناشی می شود اما به حساسیت آن ها بستگی ندارد زیرا حواس موجودات زنده دیگر حساس تر و تیزتر از انسان هستند ۶- لذت آن از خود حواس ناشی می شود نه از چیزی که با آن مواجه هستیم برای مثال از گل‌ها به خاطر بو و رایحۀ آن ها لذت می بریم یا بشقاب ها و نوشیدنی ها بدین علت لذت بخش هستند که نشانه ای از خوردن و نوشیدن در آن ها وجود دارد.

به طور کلی در زیبایی شناسی ارسطو هنر باز زیبایی تفاوتی نداشته و بیشتر راجع به هنرها سخن گفته است هنر خود نوعی علم است که به دو دسته هنر ابزاری و هنر زیباآفرینی تقسیم می شود گرایش انسان به هنر معلول گرایش وی به امر موزون و تقلید است و هنرها ناشی از تقلید می‌باشند. گرایش انسان به هنرها موجب شده که هنر باعث تطهیر احساسات وی شود و آدمی در تفریحات خود نیز بدان روی آورد و هنر به حصول تعالی ترین هدف انسان که خوشبختی است یاری می رساند. وی از سه معیار قوانین منطقی، اخلاقی و هنری درباره زیبایی شعر سخن گفته است که معیارهای هنری را مهم تر از بقیه می‌دانست و اندازه و نظم را معیارهای زیباشناختی قلمداد می نمود. نکته آخر اینکه وی از تجربه و لذتی توصیف می‌کند که امروزه با اصطلاح تجربه زیباشناختی از آن یاد می شود.

زیبایی شناسی کانت

کانت فیلسوف دیگر ایدئالیسم است که در خصوص زیبایی شناسی و هنر بحث زیادی نموده است که در اینجا به اختصار بدان اشاره می نماییم.برای این منظور بار دیگر تعریف کانت از زیبایی را مطرح می‌کنیم:

« زیبا چیزی است که بدون نفع شخصی و مفهوم خاصی باشد و خوش آیند بودن آن جنبه عمومی و کلی داشته باشد.»(به نقل از رضای الهی،۱۳۵۴،ص۹۲)

تعریف نشان می‌دهد که کانت به دنبال آن بوده تا زیبایی را از اموری که نفع شخصی دارند جدا سازد یعنی خوشایندی زیبایی به خاطر نفع شخصی نباشد بلکه جنبه کلی و همگانی پیدا کند.

نکته دیگری که کانت برآن اشاره می‌کند هم سطح نبودن زیبایی هاست(همان منبع) وی برای زیبایی سطوح سه گانه ای مطرح می‌کند که این سه سطح عبارت اند:

1. 1. قشنگی:آن سطح از زیبایی هاست که با زرق و برق خاصی همراه بوده و ظاهری فریبنده دارد فوری صورت می‌گیرد و فوری نیز اثر می‌گذارد اما اثر آن سطحی و زود گذر است با بیقراری و بی فکری همراه است و بین همه لذات وجود دارد مانند گل،جواهر،آرایش .

1. 1. زیبایی: به نظر کانت این سطح زیبایی، مختص هنر است و در برخی اوقات اعمال اخلاقی را هم شامل می شود تشخیص این نوع زیبایی با تعمق ذهنی و همچنین با آرامش و تفکر همراه است، دیر اثر می‌گذارد و اثر آن دیر فراموش می شود مانند امور اخلاقی .

1. عالی: بالاترین سطح زیبایی است که با مجلل و بزرگ بودن همراه است و همیشه تعجب را همراه خود دارد. این سطح کمال زیبایی هنری است مانند قصرهای عظیم، مساجد بزرگ، ساختمان سلول که با عظمت همراه بوده و انسان را به تعجب و تأمل وا می‌دارد.

این سه نوع زیبایی ازنظر کانت با سه نوع لذت و همچنین سه نوع کار هنری مطابقت دارد(رضای الهی،۱۳۵۴) این تطبیق در جدول شماره (۲-۱) نمایان است. این جدول نشان می‌دهد ‌بر اساس دیدگاه کانت آنچه در عالم هنری وجود دارد منحصر به قشنگی نبوده زیرا قشنگی ها لذات طبیعی دارند و به سمت حیوانیت هستند اما زیبایی هنری و لذات روحانی یا عالی به زندگی معنا می بخشند و در تشکیل و درک آن ها تخیل به همراه عقل دخالت دارد.

جدول(۲-۱): سطوح زیبایی ازنظر کانت

سطوح لذات

سطوح زیبایی

سطوح کار هنری

لذات جسمانی

قشنگی

کار های هنری سطحی

لذات نفسانی

زیبایی

کارهنری

لذات عالیه

عالی

کارهای هنری عالی

هنر ازنظر کانت

ازنظر کانت، هنر جزئی از فلسفه عملی است یعنی هنر به همراه اخلاق و منطق فلسفه عملی را تشکیل می‌دهند در هنر انسان می کوشد افکار معنوی و آسمانی خود را که از طرفی نامحدود و از طرف دیگر نامحسوس می‌باشد با احساس خویش ممزوج نماید و آن را به شکلی محدود و محسوس مبدل سازد(رضای الهی،۱۳۵۴،ص۳۹).

ازنظر کانت هنر باید سه خاصیت داشته باشد(همان منبع):

1. 1. خوش آیند باشد اما جنبه کلی و مطلق داشته باشد

1. 1. خوش آمد باشد اما ازنظر روحی نه جسمانی.

۲-۱-۲- عملکرد، تعاریف و مفاهیم آن

عملکرد تعاریف متفاوتی دارد و هر یک از صاحب نظران به جنبه‌های خاصی از آن اشاره کرده‌اند آرمسترانگ^[۷](۱۹۹۴) عملکرد را این چنین تعریف ‌کرده‌است: «دست یابی به اهدافی که کمیت و کیفیت آن ها تعیین شده است» فرهنگ انگلیسی آکسفورد عملکرد را به عنوان اجرا، به کار بستن، انجام دادن هرچیز منظم یا تعهد شده تعریف می‌کند.( Armstrong,1994)

این تعریف علاوه بر اینکه در ارتباط با ستاده ها و بروندادها است، بلکه نشان می‌دهد که عملکرد مرتبط با انجام کار و هم چنین نتاج حاصله می‌باشد. ‌بنابرین‏ عملکرد را می توان به عنوان رفتار تلقی کرد. صاحب نظر دیگری عملکرد را این چنین بیان ‌کرده‌است عملکرد عبارت است از تابع مشترک تلاش، توانایی و ادراک نقش» (ترنس، ۱۳۷۶).

عملکرد در لغت یعنی حالت یا کیفیت کارکرد، ‌بنابرین‏ عملکرد سازمانی یک سازه کلی است که بر چگونگی انجام عملیات سازمانی اشاره دارد. معروف ترین تعریف عملکرد توسط نیلی و همکاران^[۸] ( ۲۰۰۲) ارائه شده است. فرایند تبیین کیفیت اثربخشی و کارایی اقدامات گذشته ‌بر اساس این تعریف، عملکرد به دو جزء تقسیم می شود:

الف) کارایی: توصیف کننده چگونگی استفاده سازمان از منابع در تولید خدمات یا محصولات است؛ یعنی رابطه بین ترکیب واقعی و مطلوب دروندادها برای تولید بروندادهای معین

ب)اثربخشی: توصیف کننده درجه نیل به اهداف سازمانی (رمزگویان و همکاران،۱۳۹۲).

عملکرد سازمانی مجموعه ای است شامل نتایج سازمان و فرایندهایی که آن ها را پدید می آورند، در این تعریف نتایج سازمان شامل خروجی ها، پیامدها و تاثیرات می‌باشند. ‌بنابرین‏ می توان عملکرد را مجموعه ای از فرایندها، خروجی ها، و پیامدها و تاثیرات در نظر گرفت. بدیهی است چنانچه مایل باشیم میزان موفقیت یک سازمان یعنی عملکرد آن را اندازه گیری کنیم باید تمامی عناصر فوق را مد نظر داشته باشیم. بر اساس این تعریف ورودی ها جز عملکرد یک سازمان محسوب نمی شوند اما قطعا در سایر عناصر عملکرد تاثیر گذار هستند (امیران و همکاران،۱۳۹۲).

«عملکرد عبارت است از به نتیجه رسانیدن وظایف که از طرف سازمان بر عهده نیروی انسانی گذاشته شده است» cascio,1989)). «عملکرد عبارت است از حاصل فعلیتهای یک فرد از لحاظ اجرای وظایف محوله در مدت زمان معین» Armstrong,1994)).

عملکرد رفتاری است که جهت رسیدن به اهداف سازمانی، اندازه گیری یا ارزش گذاری شده است Courtis,2004)). از نظر رابینز عملکرد عبارت است از از آنچه که افراد در یک سازمان انجام می‌دهند و شیوه ای که آن افراد، بر عملکرد سازمان اثر می‌گذارند. (روشندل اربطانی و همکاران، ۱۳۸۹)

عملکرد عبارت است از فراتر رفتن یا دستیابی به اهداف سازمانی و اجتماعی و انجام مسئولیت هایی که بر عهده فرد می‌باشد(alan,1984). عملکرد عبارت است از معیار پیش‌بینی شده یا معیار وابسته کلیدی در چارچوبی که ارائه می‌دهیم. این چارچوب به عنوان وسیله ای برای قضاوت ‌در مورد افراد، گروه ها و سازمان ها عمل می‌کند Armstrong,1994) (.

۲-۱-۳- هدف از تعریف عملکرد

یکی از اهداف مدیریت این است که جریان مستمری از ارزش را در سازمان ایجاد کند، ‌بنابرین‏ برای اینکه مدیران بتوانند عملکردرا پیش‌بینی نمایند ارائه یک تعریف برای عملکرد مهم است. فرهنگ انگلیسی آکسفورد عملکرد را به عنوان” ، اجرا، انجام، و اتمام هر کار معین یا پذیرفته شده” و فرهنگ فارسی معین عملکرد را به عنوان” کارکرد و نتیجه کار” تعریف می‌کند. هم چنین دیکشنری کسب و کار ۲ در سایت خود عملکرد را انجام کارهای معین بر اساس استانداردهای از پیش تعیین شده تعریف می‌کند. آرمسترانگ بیان می‌کند که عملکرد را هم باید به عنوان نتایج و هم فرایندهایی که آن نتایج را پدید می آورند توجه کرد ( امیران و همکاران، ۱۳۹۲).

عملکرد نتایج قابل اندازه گیری، تصمیمات و اقدامات سازمانی است که نشان دهنده میزان موفقیت و دستاوردهای کسب شده است هز ینه ها بخش محوری از عملکرد محسوب می‌شوند، در عین حال عملکرد تقر یبا هر هدف رقابتی و تعالی غیرمادی نظیر قابلیت اطمینان، انعطاف پذیری، کیفیت و سرعت را نیز در بر می‌گیرد (بیک زاد و همکاران، ۱۳۸۹). عملکرد نتایج قابل اندازه گیری، تصمیمات و اقدامات سازمانی است که نشان دهنده میزان موفقیت و دستاوردهای کسب شده است. هزینه ها بخش محوری از عملکرد محسوب می‌شوند، در عین حال عملکرد تقریبا هر هدف رقابتی و تعالی غیرمادی نظیر قابلیت اطمینان، انعطاف پذیری، کیفیت و سرعت را نیز در بر می‌گیرد tangen,2004)).

۲-۱-۴- ارزیابی عملکرد

ارزیابی در لغت به معنای یافتن ارزش و بها، سنجش و بررسی حدود و برآورده کردن ارزش می‌باشد ارزیابی در حالت کلی رویه ای است که به صورت نمادین، جهت نمایش جوانب واقعیت ها در جهان تحلیلی محقق استفاده می‌گردد. هدف از ارزیابی، انتقال مشخصه ها و خواص رویدادهای تجربی در شکلی است که بتواند توسط محقق مورد تجزیه و تحلیل واقع شود. از دیدگاه مدیریتی، ارزیابی به عنوان یکی از نگرش های علمی و یکی از مهمترین فعالیت‌های مدیریت در راستای کمی نمودن روابط متغیرها و معیارهای مهم به عنوان اساس تحلیل، برنامه ریزی، کنترل فعالیت‌ها و تصمیمات مدیریت به شمار می رود (نورنگ ومهریار، ۱۳۹۰).

مطالعات ارزشیابی عملکرد کارکنان و سازمان یکی از وظایف اساسی مدیریت است که همه صاحب نظران علم مدیریت بر آن تأکید دارند. در ارزشیابی نوعی قضاوت، حقیقت و تصمیم گیرى است که درنهایت، درباره سود مندی یا غیرسود مندی، مثبت یا منفی بودن و صرفه جویانه و یا غیرصرفه جویانه بودن کارهای انجام شده اظهار نظر می شود. ارزشیابی عملکرد به منزله ساختار رسمی، نظامی است برای اندازه گیرى، ارزیابی ‌و اثرگذاری بر ویژگی ها، رفتارها و دستاورد های شغلی فرد و نیز میزان غیبت های او و سرانجام، تعیین سطح عملکرد کنونی وی. این اقدام به تشخیص میزان بهره وری فرد و امکان ادامه عملکرد اثربخش، تعهد سازمانى و یا حتی اثربخش ترین او در آینده به گونه اى که خود او، سازمان و جامعه ازآن بهره مند گردند منجر می شود(شفیعی نیک، ۱۳۹۲).

ارزیابی عملکرد یکی از مباحث ویژه مدیریت منابع انسانی استراتژیک است و ابزار مناسبی برای ارتقای عملکرد کارکنان وسازمان به حساب می‌آید. در صورتی که ارزیابی عملکرد با ملزومات و پیش نیاز آن در سازمان طراحی و اجرا شود، می‌تواند بخشی از مسائل و مشکلات سازمان را شناسایی کرده، در جهت حل آن ها راهکارهای عملی ارائه کند.ارزیابی عملکرد، نگرش جامعی به عملکرد افراد و سازمان دارد و با ساز وکارهایی مشخص بین عملکرد فردی و سازمانی هم افزایی ایجاد می‌کند(تاج الدینی و همکاران،۱۳۸۸).

پولانی هم ‌در سال‌ ۱۹۶۷ بین دو نوع (دانش) صریح و نهفته تفاوت قائل شده و معتقد است که ما بیش از آنکه می گوییم، می­دانیم. علی رغم بحث­های پراکنده­ای که در زمینه ­های مدیریت دانش صورت گرفته است عملاً تا دهۀ ۱۹۹۰شاهد تحقیقات عمده­ای در زمینه مدیریت دانش نیستیم. به همان اندازه که مبناهای اقتصادی سنتی از منابع طبیعی به سرمایه­ها و منابع فکری تغییرحالت پیداکرده­اند، توجه به دانش نیز به عنوان مهمترین مزیت رقابتی پایدار افزایش یافته است.(فانی،۱۳۸۱،ص۳۸)

ازدهۀ ۱۹۷۰ میلادی با پیشرفت سریع فناوری ­های برتر در جهان، به ویژه در زمینه ­های ارتباطات و رایانه، الگوی رشد اقتصادی جهان به طور اساسی تغییرکرد و به دنبال آن، از دهۀ ۱۹۹۰میلادی دانش به عنوان مهم­ترین سرمایه، جایگزین سرمایه ­های پولی و فیزیکی شد. در اقتصاد صنعتی، سازمان­ها قادر به حفظ موقعیت رقابتی قویِ خود برای سال­ها بودند.(چن و ژو و زی^[۴۶] ،۲۰۰۴).

درسال۱۹۷۹، حسابدار سوئدی به نام کارل اریک سویبی که بعدها به عنوان یکی از بنیانگذاران علم مدیریت دانش معرفی شد، با پرسشی بزرگ روبرو گردید. ‌به این صورت که دفاتر حسابداری (ارزش دفتری) یکی از شعبه­های معروف سازمانی که او در آنجا کار می­کرد، تنها یک کُرون ارزش را نشان می­داد. در حالی که ارزش واقعی سازمان به مراتب بیش از این­ها بود. در این هنگام، وی متوجه شد که ترازنامه مالی شرکت، تنها ارزش دارایی فیزیکی آن را که شامل چند میز و ماشین تحریر بود، نمایش می­دهد در حالی که ارزش واقعی سازمان به شایستگی­های کارکنان سازمان و چیزی که جمع کارمندان سازمان را به عنوان یک فکر و مغز جمعی تشکیل می­ دهند، وابسته است.(افرازه،۱۳۸۶،ص۳۸) در نهایت ‌در سال‌ ۱۹۹۸ در سوئد اصطلاحات سرمایه دانش و دارایی­ های غیرملموس توسط سویبی پیشنهاد شد؛‌ ‌به این معنا که اختراعات، عقاید، برنامه های کامپیوتری، حقوق انحصاری و … جزئی از سرمایه هوشی هستند.(نوناکا،۱۹۹۵)

در امریکا نیز اصطلاح مدیریت دانش به طور رسمی در فرهنگ واژگان در سال ۱۹۸۹ ثبت شد. اولین کتاب درباره یادگیری سازمانی و مدیریت دانش در سال ۱۹۹۰ منتشر شدند. به عنوان مثال می‌‌توان از کتاب سنگه به نام «پنج اصل» و یا کتاب ساکاایی‌ با عنوان «انقلاب ارزش دانش» نام برد. نوناکا که در سال ۱۹۹۵ کتاب شرکت دانش آفرین را نوشت برای اولین بار اصطلاح مدیریت دانش را به کار برد. شاید بتوان گفت: وسیع‌ترین کار تحقیقاتی در زمینه مدیریت دانش تا امروز در سال ۱۹۹۵ توسط ایکوجیر و نوناکا، هیروتاکا تاکی‌شی در سازمان خلق دانش به نام «چگونه شرکت های ژاپنی نوآوری و پویایی را به وجود می‌آورند؟» صورت پذیرفته است.(نوناکا،۱۹۹۵)

‌در سال‌­های اخیر ، سازمان­ها و شرکت­های مختلف، پیوستن به روند دانش را آغاز کرده ­اند و مفاهیم جدیدی، مانند: کاردانشی، دانشکار (دانشگر) ، مدیریت دانش، و سازمان­ های دانشی، خبر از شدت یافتن این روند می­ دهند. یک تئوری بزرگ که در حیطۀ مدیریت دانش تاکنون پیدا شده است، تئوری خاصی است که توانسته است مجموعه‌ای از تمرینات مرتبطِ بحث مدیریت دانش را گردآوری نماید. باید گفت که تعداد زیادی از تئوریسین‌های مدیریت تکامل بحث مدیریت دانش را به عهده داشته و توزیع نموده‌اند، ‌که در میان آن ها برجستگانی هم چون پیتر دراکر،‌ پاول استراوس ‌مِن و پیتر سنِگه از آمریکا را می‌توان نام برد. دراکر و استراوس من بیشتر در زمینۀ اهمیت ارتقاء اطلاعات و دانش ساده به عنوان منابع سازمانی، و سنگه با تمرکز بر سازمان­ های یادگیرنده ابعاد فرهنگی مدیریت دانش را به وجود آورده‌اند. تعداد دیگری از دانشمندان وابسته به مجلّۀ‌ هاروارد حقایق دیگری از مدیریت دانش را آشکار نمودند. در حقیقیت دانشمند معروف لئونارد بارتون توانست مورد کاوی قابل توجهی را از شرکت استیل چاپارل ارائه دهد. در دسته بندی ای که از سوی صاحب نظران کسب و کار ارائه گردیده، دهه ۱۹۸۰ را دهۀ جنبش کیفیت (تأکید بر اینکه برای دستیابی به کیفیت بهتر، همه کارکنان باید از قدرت فکری خود بهتر استفاده کنند )، دهۀ ۱۹۹۰ را دهۀ مهندسی مجدد (استفاده از فناوری برای بهبود فرایندهای کسب و کار و کاهش هزینه­ ها) و دهۀ ۲۰۰۰ را دهۀ مدیریت دانش لقب داده ­اند. (فتحیان و قوامی فر، ۱۳۸۴)

نهایت اینکه مدیریت دانش آمده است تا جایگاه خود را با ارائه راه‌ حل­های متنوع و متفاوت در مقابل مفاهیم مدیریت کیفیت جامع و مهندسی مجدد باز نماید به طوری که امروزه شرکت­های مشاوره‌ای معتبر و بزرگی همچون ارنست، یانگ، بوزآلن و هامیلتون کسب و کار وسیعی در این زمینه به راه انداخته‌اند.

پیتر دراکر^[۴۷]، با به کارگیری این واژگان (مدیریت دانش)، خبر از ایجاد نوع جدیدی از سازمان­ها می­دهد که در آنجا به جای قدرت بازو، قدرت ذهن حاکمیت دارد. بر اساس این نظریه، در آینده جوامعی می ­توانند انتظار توسعه و پیشرفت را داشته باشند که از دانش بیشتری برخوردار باشند. ‌به این ترتیب برخورداری از منابع طبیعی نمی­تواند به اندازۀ دانش، مهم باشد. در دهه های پیشین با ظهور انقلاب صنعتی، تمامی توجهات معطوف به صنعت و تولید انبوه و ارائه راهکارهایی در جهت بهبود و توسعه آن بوده است، اما هم‌اکنون با انقلاب دیگری به نام انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات رو‌به‌رو شده‌ایم که دریچۀ جدیدی را به روی ما گشوده و باعث تغییر نگرش ما شده است. در این نگرش، دانش به عنوان یک منبع ارزشمند در کنار منابعی که قبلاً در اقتصاد مورد توجه قرار بود (کار، زمین، سرمایه) به عنوان یک دارایی ارزشمند مطرح می‌شود. در نگرش جدید، صنعت ‌محوری جای خود را به دانش‌ محوری داده است. در دهۀ‏ اخیر دانش و مدیریت آن به طور گسترده‌ای مورد کنکاش و تدقیق قرار گرفته‌اند و در همین راستا زمینه کاری گسترده‏ای هم برای تحقیقات آکادمیک و هم برای کاربردهای عملی ایجاد شده است.(دراکر،۱۹۹۲)

۲۰۰۰

۱۹۸۰

۱۹۵۰

۱۹۰۰

۱۸۵۰

۱۸۰۰

مجازی شدن

شخصی کردن

صنعتی شدن

فناوری حمل و نقل

ارتباطات

رایانه ای شدن

شکل (۲-۳) مراحل توسعه مدیریت دانش (دالکر،۲۰۰۵ص۱۴)

۲-۳-۳) مدل­های مدیریت دانش

مدل­های مدیریت دانش طیف وسیعی از دیدگاه­ های مختلف را توصیف می­ کند، که توصیف این مدل­ها می ­تواند در پژوهش­های ساختاری و کارکردهای سازمانی مدیریت دانش مورد استفاده قرار گیرد. مدل­های مدیریت دانش باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. ‌در مورد مدیریت دانش تاکنون بیست و شش مدل ارائه شده است. این مدل­ها شامل دو تا هشت مرحله هستند و بیشتر آن ها از نظر محتوایی، تقریباً مشابه یکدیگرند، اما دارای واژه ­ها و فازهایی با ترتیبات متفاوت می­باشند.(رفعتی شالدهی و حسنوی و به آذین ، بنی طبا ،۱۳۸۷، ص۲۴۰).

۲-۳-۳-۱) مدل های کلی مدیریت دانش

بطورکلی در برخی از منابع سه نوع از مدل­های کلی برای مدیریت دانش از میان مدل­های مختلف بیان شده که عبارتنداز: (لی وجانگ وگول^[۴۸]،۲۰۰۱)

*مدل های طبقه بندی دانش **مدل های سرمایه فکری ***مدل های ساختارهای اجتماعی

۲-۳-۳-۱-۱)مدل­های طبقه ­بندی مدیریت دانش