* عدم همزمانی تجهیز منابع و مصارف منابع و ممنوعیت مصرف وجوه در غیر از موضوع طرح اوراق مشارکت

ناشران اوراق با توجه به جداول زمانی منابع و مصارف خود، اوراق را در چند مرحله منتشر می نمایند تا خواب سرمایه جمع‌ آوری شده به حداقل ممکن کاهش یابد و بدین ترتیب در هر زمان حداقل اوراق منتشر گردد.

* کاهش نرخ تورم و کاهش نرخ بهره در بازار غیر رسمی

با کاهش نرخ تورم و نیز کاهش نرخ بهره در بازار غیر رسمی، بازدهی اوراق افزایش می‌یابد و ناشران اوراق در چنین شرایطی مایلند که سهم خود را در تامین منابع مالی در طرح افزایش داده و حداکثر اوراق را منتشر نمایند (زال پور،۱۳۸۶).

۳- زمینه انتشار

در این قسمت قبل از هر موضوع دیگری باید به انواع ریسک موجود در رابطه با خرید اوراق مشارکت اشاره داشت. مهمترین این ریسک ها عبارتند از:

ریسک های عمومی

• • ریسک سیستماتیک

• • ریسک تنزیل سرمایه

• • ریسک تجاری

• ریسک سرمایه گذاری مجدد

ریسک های خاص یا ویژه

• • ریسک عدم شفافیت

• • ریسک اشتباهات مدیریتی

• • ریسک ورشکستگی مالی

• • ریسک نقدینگی

• • ریسک تورم و یا کاهش قدرت خرید

• • ریسک بازار

• • ریسک اخلاقی

• ریسک عدم بازپرداخت اصل و سود

علاوه بر این ها، ریسک های دیگری نیز وجود دارند که در اقتصاد ایران به طور کلی خودنمایی می‌کنند. این ریسک ها عبارتند از:

• • ریسک سیاسی

• • ریسک سیاستگزاری اقتصادی

  

• • ریسک ساختار اقتصادی

• ریسک نقدینگی

خریداران اوراق مشارکت به هنگام تصمیم گیری برای خرید اوراق به ریسک های فوق بیاندیشند و به آن جواب دهند.

۱٫ چه میزان ریسک را پذیرا هستند؟ مثلاً آیا ریسک های بازار (ریسک های سیستماتیک) را پذیرا هستند؟

۲٫ آیا ریسک های مربوط به اوراق (ریسک های غیر سیستماتیک) را می‌توانند تحمل کنند؟

۳٫ آیا به دنبال سود مداوم در مقاطع معین هستند؟ یا به دنبال افزایش قیمت اوراق در بلندمدت؟

پس از پاسخ به سوالات فوق است که خریدار تصمیم به خرید یا عدم خرید اوراق مشارکت می‌گیرد. اما در هر حالت، هر ورقه مشارکت در بردارنده میزانی از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک می‌باشد که خریدار خواه ریسک پذیر باشد یا نباشد، باید عواقب آن را بپذیرد. بدیهی است وجود یا عدم وجود ثبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نیز از موضوعات مهم در جامعه است. در صورتی که ریسک های مذبور را هم در نظر بگیریم در آن صورت ریسک های مربوطه به میزان زیادی افزایش می‌یابند و برعکس هرچه میزان ثبات اقتصادی- سیاسی و اجتماعی افزایش یابد، میزان ریسک های همراه هر ورقه مشارکت کاهش یافته و زمینه انتشار اوراق بیشتر فراهم خواهد آمد.

همچنین عواملی نظیر حسن شهرت ناشر اوراق و اعتبار آن نزد عامه زمینه مثبت انتشار اوراق را فراهم خواهد آورد و از میزان ریسک غیر سیستماتیک اوراق می کاهد.

موضوع اوراق نیز از عوامل مؤثر در زمینه انتشار اوراق می‌باشد. اگر موضوع اوراق متنوع و در زمینه تمامی بخش های اقتصادی باشد و با ارزش های خریداران اوراق هم انطباق داشته باشد، طبعاً زمینه انتشار اوراق مساعدتر خواهد بود(آرمان،۱۳۸۴).

۴- دوره پرداخت سود

چهارمین عاملی که سبب تنوع در اوراق مشارکت می شود، دوره پرداخت سود علی الحساب می‌باشد. پرداخت سود علی الحساب در مقاطع کوتاه مدت موجب جلب خریدارانی می‌گردد که گرچه دارای سرمایه اندکی می‌باشند ولی مایلند به طور مستمر سود را در مقاطع معین دریافت دارند تا زندگی روزمره خود را با آن بگذرانند و بر عکس پرداخت سودهای علی الحساب در مقاطع طویل المدت موجب جلب خریدارانی می‌گردد که دارای قدرت سرمایه گذاری زیاد می‌باشند. از این رو ناشران باید قبل از انتشار اوراق، بازار هدف خود را مشخص نمایند و ‌بر اساس آن فروش اوراق را پیشنهاد نمایند.

در اوایل انتشار اوراق مشارکت در ایران که نرخ تورم بسیار بالا بود، اکثر خریداران اوراق را صاحبان سرمایه کوچک تشکیل می‌دادند و سرمایه داران بزرگ چندان از آن استقبال نمی نمودند. در حالی که در شرایط فعلی که نرخ تورم تا حدودی کاهش یافته و کسادی حاکم گردیده است، سرمایه داران بزرگ از خریداران عمده این اوراق گردیده اند.

انتخاب دوره کوتاه مدت برای پرداخت سود علی الحساب اوراق گرچه برای دارندگان اوراق مشارکت مطلوب می‌باشد و عملاً سودی بالاتر از نرخ اعلام شده را دریافت می دارند ولی ناشران باید علاوه بر هزینه مربوط به سودهای علی الحساب هزینه های مربوط به پرداخت های مکرر سودهای علی الحساب را نیز پرداخت نمایند.

در صورتی که پرداخت سود علی الحساب در مقاطع طویل المدت گرچه به نفع ناشران اوراق مشارکت می‌باشد اما رضایت خریداران و سرمایه گذاران کوچک را تامین ننموده و عملا منجر به استقبال سرمایه گذاران بزرگ برای خرید این اوراق در اقلام متنابه خواهد شد(آرمان،۱۳۸۴).

۱-۸- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق

قلمرو زمانی:**********

قلمرو مکانی: وزارت راه ‌و شهرسازی

قلمرو موضوعی: بررسی آثار انتشار اوراق مشارکت بر تامین مالی طرح های عمرانی وزارت راه و شهرسازی

فصل دوم

مروری بر ادبیات تحقیق

مقدمه

فلذا تضمین شغلی قضات نیز اگرچه مهم است اما اهمیت کمتری نسبت به تامین اهمیت جانی قضات دارد.

کسری بودجه و تراکم کار فقدان افزایش­های دوره­ای و خودکار حقوق قضایی نیز خطراتی است که استقلال قوه قضائیه را تهدید می­ کند، ‌بنابرین‏ حقوق قضات بایستی بر طبق قانون معین شود نه به وسیله تصویب نامه تحت سلطه دخالتهای دلخواهانه قوه مجریه.

کار اساسی این است که هیچ راهی برای تجاوز قوه مجریه بر این حقوق نباشد. یک کمیسیون مستقل برای تعیین حقوق قضات باشد که پیشنهادات آن بر مجلس الزام آور باشد.

فقدان استقلال بودجه قوه قضائیه در کشور ما نیز یک مانع جدی پیش روی قوه قضائیه جهت نیل به اهداف و انجام وظایف می‌باشد و تضمین این استقلال یک امر ضروری است.

مبحث چهارم: استقلال در برابر سایر مقامات

با توجه به اصل استقلال و ماده ۵۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نظر به تفکیک قوا رعایت این اصل موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد می‌گردد.

با توجه ‌به این اصل در واقع توزیع قدرت بین سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه که مورد قبول اجماع حقوق دانان واقع شده است. از اصل تفکیک قوا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با عنوان «استقلال قوا» یاد شده است. این قانون در فصل پنجم خود تحت عنوان «حق حاکمیت ملت و قوای ناشی از آن» پس از تأکید اصل پنجاه و ششم بر این که «حق حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خدا است و هم او، انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است، هیچ کس نمی­تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروه خاصی قرار دهد و ملّت این حق خداداد را از طرفی که در اصول بعدی می ­آید اعمال می­ کند».

با توجه به اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی که تصریح می­ کند که قوای حاکم بر جمهوری اسلامی ایران عبارتند از قوه مقننه، قوه مجریه، قوه قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول آینده این قانون اعمال می­گردند. این قوا مستقل از یکدیگرند» همچنین قانون اساسی در اصول پنجاه و هشتم و پنجاه­و­نهم و شصتم و شصت­و یکم که نحوه اعمال این قوا را مشخص ‌کرده‌است، که به شرح آن ها می­پردازم.

‌بنیان‌گزار جمهوری اسلامی ایران امام (ره) در خصوص اصل استقلال قاضی و استقلال دستگاه قضا در اسلام که از اهمیت بالایی برخوردار است و قضاوت شریف ترین شغل­هاست و قاضی باید پاک­ترین و شایسته­ترین انسان‌ها باشد و در مقام مسند قضاوت جز به خدا و حق وظیفه و تکلیف به چیز دیگری نیندیشد و همه حق دارند از یک دادگاه منصفانه برخوردار و بهره­مند باشند.

و در راستای استقلال مالی قاضی و دستگاه قضائی در برابر سایر مقامات­­­­­­­­­امام­­­­­­­­­­­­­خمینی (ره) می فرمایند: «من این را کرارا گفته­ام، اگر از من توصیه برای کسی آمده از دفتر من برای کسی توصیه آمد، از کسانی که به من مربوطند توصیه آمد، بزنید به دیوار! قاضی نباید تحت تاثیر کسی باشد. قاضی آزاد است و باید در محیط آزاد عمل بکند، توصیه ها را هیچ اعتنا نکنید، اگر یک وقت توصیه به حق را رسیدگی بکنید، بر فرض هم که توصیه نشود، باید نظر بدهید؛ لکن خدا را شاهد ببیند. این قلمی است که ممکن است آبروی یک مسلمی را از بین ببرد؛ و ممکن است احقاق حقی بکند.^[۵۲]» (صحیفه امام، جلد ۱۰- ص ۲۷۲)

یکی از اصولی که بدون آن اجرای صحیح عدالت امکان پذیر نیست؛ استقلال قضائی در معنای آزادی قاضی از هر گونه مداخله و تاثیرپذیری از صاحبان قدرت و اصحاب دعوی است. ردّ هر گونه اعمال فشار بر قاضی در فرایند دادرس در احکام اسلامی و اسناد بین‌المللی و نظام های مختلف حقوق جهان پذیرفته شده است، استقلال قضایی در اصطلاح عبارت است از اینکه دادرسان در صدر رأی‌، تنها قانون و وجدان را حاکم بر اعمال خود قرار دهند و توجهی به دستورها و خواست مقامات نداشته باشند و از هیچ مانع و رادعی نهراسند هیچ گونه بیمی به خود راه ندهند. زیرا که در اسلام اساسی ترین موضوع، مسئله نصب قاضی، صفات و شرایط و استقلال وی ‌می‌باشد. چرا که استقلال قضائی به تعریف دیگر ‌به این معنا است که قضات از هیچ مقتمی تقنینی و اجرایی دستور نمی­گیرند و در برابر همه آن ها استقلال کامل دارند و باید به هیچ گونه خواست و انتظارات و مقامات توجهی نداشته باشند.

استقلال قضائی باید کامل و همه جانبه باشد استقلال و در برابر تهدیدها مصون از تعرض بماند و وعده ها و تطمیع ها در او اثر نگذارد. چرا که استقلال قضائی مفهوم عام و کلی دارد و در برابر همه مقامات یکسان می‌باشد و ‌بنابرین‏ استقلال قضائی در برابر اعضاء محترم شورای تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، قوه قضائیه، مراجع قضائی و انتظامی باید محفوظ بماند و هیچ یک از افراد و مقامات نباید در عملکرد قاضی مداخله کند. هر گونه سفارش و توصیه درخواست، دستور یا خواهش باید نادیده گرفته شود قاضی مستقل نباید به آن ها توجهی داشته باشد و یک قاضی باید آزاد اندیش باشد تا بتواند مستقلا با اندیشه شخصی خود رأی‌ بدهد باید شخصیت خاص استقلال فکری و آزاد اندیشی در او به وجود آید.

گفتار اول: استقلال روحی و روانی

در فضاوت، قاضی باید از استقلال روحی و روانی والایی برخوردار باشد و دانست مقتضای عدالت این است که اولاً یک قاضی باید استقلال روحی و روانی داشته باشد تا وظایفی که به وی محول شده توانایی تحمل انجام قضاوت را داشته و بر نفس خود تسلط داشته و به صورت مستقل عمل نماید. و تابع احساسات خود نباشد. به همین دلیل است که زن نمی­تواند در جایگاه قضاوت قرار گیرد چون در اصل خلقت زنان طبیعت و حالات روحی و جسمی متفاوت با مردان ‌می‌باشد. چرا که زن مظهر رأفت و عاطفه است، و جسم و روح زن ظریف بوده، احساسات در زن بیشتر ‌می‌باشد. لذا احتمال اینکه زن نتواند استقلال خود را در عرصه قضاوت حفظ کند به چشم می­خورد.

‌بنابرین‏ در همه امور اجتماعی از جمله زمامداری و قضاوت و دفاع مسلحانه، قوام بودن، سرپرستی و حاکمیت به مردان سپرده شده است.

امام راحل در پیامی با تأکید بر ثبات شخصیت قاضی می فرماید: « قاضی پس از شرایط معتبره شرعیه باید در اجرای موازین قضایی سخت و صلب باشد، نه تحت تأثیر عواطف و ‌جوسازی‌های بی­مورد واقع شود و از اجرای احکام خدا سرپیچد و نه با ‌جوسازی‌های منحرفان و انتقام جویان بر خلاف موازین الهی از رحمت بر بندگان خدا دریغ کند که هر دو بطرف افراط و تفریط، برخلاف عدل الهی است. آقایان شورای قضایی و قضاوت محترم در سراسر کشور باید احراز کرده باشند که در هر صورت از تبعیت باطل و تهمت­ها و افتراها در امان نیستند ‌بنابرین‏، اعتبار ‌به این امور و خدای نخواسته خروج از اعتدال عدالت الهی و صراط مستقیم انحراف است و اجتناب از آن وظیفه الهی است.»^[۵۳]

دادن هر مسئولیتی به هر فردی باید بر مبنای لیاقت و توانایی باشد. امام علی (ع) در این باره می فرماید: « سزاوارترین مردم برای زمامداری، کسی است که برای اداره امور از همه تواناتر و به دستور خدا در این باره آگاه تر باشد.»^[۵۴]

۲-۲۰- تجارب اولیه زندگی

ریشه تحولی طرحواره‌های ناسازگار اولیه در تجارب ناگوار دوران کودکی نهفته است. طرحواره‌هایی که زودتر به وجود می‌آیند و معمولاً قوی‌ترین هستند، از خانواده های هسته‌ای^[۱۴۶] نشأت می‌گیرند. تا حد زیادی، پویایی‌های خانواده، بازتاب دقیق پویایی‌های جهان ذهنی کودک هستند. وقتی بیماران در موقعیت‌های از زندگی بزرگسالی، طرحواره‌های ناسازگار اولیه‌شان فعال می‌شوند، معمولاً خاطره‌ای هیجان انگیز از دوران کودکی خود تجربه می‌کنند.

همزمان با تحول کوک، سایر عوامل تأثیرگذار مانند همسالان، مدرسه، انجمن‌های گروهی و فرهنگ، به طور روزافزونی اهمیت می‌یابند و در شکل‌گیری طرحواره‌ها نقش بازی می‌کنند. با این حال، طرحواره‌هایی که بعداً در سیر تحول شکل می‌گیرند، زیاد عمیق و نیرومند نیستند. (طرحواره انزوای اجتماعی در زمره همین طرحواره‌هاست که معمولاً در اواخر دوران کودکی یا نوجوانی شکل می‌گیرد و ممکن است انعکاسی از پویایی‌های خانواده هسته‌ای نباشد. )

چهار دسته از تجارب اولیه زندگی، روند اکتساب طرحواره‌ها را تسریع می‌کنند. اولین دسته از تجارب اولیه زندگی، ناکامی ناگوار نیازها^[۱۴۷] هستند. این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که کودک تجارب خوشایندی را تجربه نکند. طرحواره‌هایی مانند محرومیت هیجانی^[۱۴۸] یا رهاشدگی^[۱۴۹] به دلیل نقص در محیط اولیه به وجود آیند. در محیط زندگی چنین کودکی، ثبات، درک شدن یا عشق وجود ندارد. نوع دوم تجارب اولیه زندگی که طرحواره‌ها را به وجود می‌آورند، آسیب دیدن^[۱۵۰] و قربانی شدن^[۱۵۱] هستند. در چنین وضعیتی، کودک آسیب می‌بیند یا قربانی می‌شود و طرحواره‌هایی مثل بی‌اعتمادی/ بدرفتاری^[۱۵۲]، نقص/ شرم^[۱۵۳] یا آسیب‌پذیری نسبت یه ضرر^[۱۵۴] در ذهن او شکل می‌گیرد. در نوع سوم تجارب، مشکل این است که کودک، زیادی چیزهای خوب را تجربه می‌کند.

والدین جهت رفاه و آسایش کودک، همه کار می‌کنند، در حالی که تامین رفاه و راحتی در حد تعادل برای رشد سالم کودک لازم است. در اثر این‌گونه تجارب در ذهن کودکان طرحواره‌هایی نظیر وابستگی/ بی‌کفایتی^[۱۵۵] یا استحقاق/ بزرگ‌منشی به وجود می‌آید. در این حالت، والدین به ندرت با کودک جدی برخورد می‌کنند و کودک روی پر قو بزرگ می‌شود و لوس بار می‌آید. در نتیجه نیازهای هیجانی کودک به خودگرانی یا محدودیت‌هایی واقع‌بینانه ارضاء نمی‌شوند. والدین ممکن است بیش از حد درگیر زندگی کودک بشوند یا ممکن است بدون هیچ گونه محدودیتی، آزادی عمل زیادی به او بدهند.

نوع چهارم تجارب زندگی که باعث شکل‌گیری طرحواره‌ها می‌شود، درونی‌سازی انتخابی^[۱۵۶]یا همانندسازی برای افراد مهم زندگی^[۱۵۷] است. کودک به طور انتخابی با افکار، احساسات، تجارب و رفتارهای والدین خود همانندسازی کرده و آن ها را درون‌سازی می‌کند. مثلاً دو بیمار را در نظر بگیرید که هر دو قربانی بدرفتاری کودکان خود هستند و برای درمان به کلینیک مراجعه می‌کنند. بیمار اول، مارسیا^[۱۵۸] در دوران کودکی نقش قربانی را پذیرفته بود. وقتی پدرش او را کتک می‌زد، متقابلاً به او حمله نمی‌کرد و فقط احساس می‌کرد قربانی این وضعیت شده است. وی با این‌که احساس می‌کرد با او بدرفتاری شده، ولی احساس کسی را که مورد بدرفتاری قرار گرفته، در خودش درون‌سازی نکرد. بیمار دوم دیوید^[۱۵۹]، در مقابل بدرفتاری‌های پدرش متقابلاً به او حمله می‌کرد. او با پدرش همانندسازی کرد و افکار، رفتار و احساسات پدر پرخاشگرش را درون‌سازی نمود و خودش تبدیل به یک فرد خشن و بدرفتار شد. (این مثال اغراق‌آمیز است. در واقع اکثر کودکان هم قربانی شرایط می‌شوند و هم این‌که برخی از افکار و احساسات یا بدرفتار را یاد می‌گیرند و به کار می‌برند).

دو بیمار را در نظر بگیرید که هر دو طرحواره محرومیت هیجانی دارند. هر دوی این بیماران، والدین بی‌عاطفه‌ای ‌داشته‌اند و در دوران کودکی، احساس کرده‌اند که تنها هستند و کسی آن ها را دوست ندارد. آیا می‌توانیم فرض کنیم که هر دو در بزرگسالی از نظر هیجانی، افرادی سرد و بی عاطفه می‌شوند؟ لزوماًً نه.

اگر چه هر دو بیمار می‌دانستند که مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند، ولی لزوماًً خودشان تبدیل به افرادی بی‌عاطفه نشدند. هان‌طور که در بخش بعدی راجع‌ به سبک‌های مقابله‌ای بحث می‌کنیم، بیماران ممکن است به جای همانندسازی با والدین بی مهر و عاطفه خود، از طریق مهربان بودن، با احساس محرومیت‌شان مقابله کنند، با این که با پرتوقعی و احساس استحقاق با محرومیت هیجانی زیربنایی خود کنار بیایند. مدل مورد نظر ما، فرض را بر این نمی‌گذارد که کودکان با هر کاری که والدین‌شان انجام می‌دهند، همانندسازی کرده یا کارهایشان را درون سازی می‌کنند. در تجارب بالینی‌مان ‌به این نکته پی بردیم که کودکان به طور انتخابی با جنبه‌های خاصی از افراد مهم زندگیشان همانندسازی کرده و آن ها را درون‌سازی می‌کنند. برخی از این همانندسازیها و درون‌سازیها به طرحواره‌ها و بعضی نیز به سبک‌های مقابله‌ای یا ذهنیت^[۱۶۰] تبدیل می‌شوند.

معتقدیم خلق و خوی کودک تعیین می‌کند که آیا او با ویژگی‌های افراد مهم زندگیش همانندسازی کند یا خیر. به عنوان مثال، کودکی با ویژگی‌های افسرده‌خویی، احتمالاً سبک خوش‌بینانه^[۱۶۱] والدین خود را در مقابل بدشانسی‌ها، درون‌سازی نخواهد کرد، زیرا رفتار چنین والدینی، آن‌قدر مخالف طبع^[۱۶۲] کودک است که نمی‌تواند آن را جذب کند.

۲-۲۱- خلق و خوی هیجانی

علاوه بر محیط زندگی اولیه، عوامل دیگری نیز در شکل‌گیری طرحواره‌ها نقش بازی می‌کنند که در این میان خلق و خوی هیجانی^[۱۶۳] کودک از اهمیت بسزایی برخوردار است. اکثر والدین، خیلی زود ‌به این نکته پی می‌برند که هر کودکی از زمان تولد، شخصیت یا خلق و خوی منحصر به فرد و متمایزی دارد. برخی از کودکان تحریک‌پذیرند، برخی خجالتی و برخی دیگر نیز پرخاشگرند. پژوهش‌های زیادی نشان می‌دهند که عوامل زیستی در شکل‌گیری و تحول شخصیت از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردارند.

۲-۲-۲-۴-۱-۲: وکیل از عزل خود آگاه بوده

مسلم است وکیلی که از عزل خود آگاه بوده و بااین‌وجود اقداماتی به نام و حساب موکلش انجام می‌دهد، اعمالش غیر نافذ است. چراکه وکالت به‌محض عزل وکیل توسط موکلش منحل می‌شود. طبیعی است.

خسارات ناشی از اعمال وی (وکیل) به علت آگاهی از عزل خود، با توجه به نداشتن سمت از طرف موکل، به عهده خودش است. البته باید توجه داشت که باب تنفیذ و امضای اعمال وکیل بر موکل بازخواهد بود و هر وقت وی (موکل) آن را تنفیذ کند، به‌حساب او (موکل) خواهد بود. پس وکیل پس از اطلاع از عزل وکیل دیگر، او را در امور راجع به دادرسی، وکیل نخواهد شناخت.

۲-۲-۲-۴-۲: حدود اعتبار اعمال وکیل پس از عزل

موقعیت عقد وکالت در فاصله میان عزل وکیل و عدم اطلاع وی در فاصله میان عزل وکیل و عدم اطلاع وی، تمام اقدامات وکیل در حدود وکالت نسبت به موکل نافذ است. به نظر می‌رسد که ماده، تنها به نافذ بودن اقدامات وکیل اشاره دارد، نه بقای حقوقی خود عقد وکالت. در واقع خود عقد وکالت، با صرف اعلام ارادۀ موکل از بین می‌رود و این فقط نفوذ اقدامات وکیل است، که منوط به آگاهی وی می‌باشد. ‌بنابرین‏ اجرت وکیل بعد از اعلام عزل بر مبنای اجرت‌المثل باید باشد، نه اجرت المسمی. زیرا، اولاً ظاهر مواد ^[۱۱۰]۶۷۸ و ۶۸۰ این نکته را به ذهن متبادر می‌کند، که اگر مقنن برای انحلال وکالت، علاوه بر عزل، اطلاع وکیل را نیز لازم می‌دانست، دربند نخست مادۀ ۶۷۸ تنها «عزل» را ذکر نمی‌کرد و علاوه بر آن، به‌شرط اطلاع وکیل نیز اشاره می‌کرد؛ در حالی که چنین امری رخ نداده است. پس ظاهر ماده این را می‌رساند، که خود وکالت به‌صرف عزل، مرتفع می‌شود ولی «اقدامات وکیل» نافذ است. ثانیاًً غرض از وضع این ماده جلوگیری از وقوع یک معاملۀ فضولی به عنوان ضرر بوده است. پس همین‌که اقدام وکیل را نافذ بدانیم، کافی است و نیازی به ابقا خود وکالت نیست. ثالثاً هرچه اثر یک ایقاعات تشریفات ‌کم‌رنگ‌تر شود، با اصول تفسیر سازگارتر است. اما در تأیید نظر مخالف نیز می‌توان گفت، که اولاً: می‌توان مثال نقضی برای استنباط ناشی از ظاهر مواد ۶۷۸-۶۸۰، در مواد ۱۹۰-۱۹۱ یافت. زیرا قانون‌گذار در بند یک مادۀ ۱۹۰، صرف قصد و رضا را ذکر می‌کند. در حالی که مادۀ بعدی به مقرون بودن آن‌ ها به چیزی که دلالت بر قصد کند، نیز اشاره می‌کند. پس همان طور که نمی‌توان به اطلاق بند نخست مادۀ ۱۹۰ اعتماد کرد، نمی‌توان به اطلاق بند نخست مادۀ ۶۷۸ نیز اعتماد کرد. ثانیاًً مقنن در مادۀ ۱۸۰، یکی از آثار وکالت را پذیرفته است. اما می‌توان از این معلول، نافذ بودن اقدامات موکل، پی به علت که همانا عقد وکالت است، برد. در واقع چگونه ممکن است، معلولی بدون وجود علت تحقق یابد.

در فقه نیز معمولاً همین نظر رایج است. اما به‌هر حال قول موافق با اصول تفسیر و به‌ویژه اصل عملی عقلائی عمل کردن مقنن، قول اول است. زیرا شیوۀ انشای مواد ۶۷۸،۶۸۰ با مواد ۱۹۰، ۱۹۱ متفاوت است و اگر مقنن سایر آثار وکالت را پابرجا می‌دانست، به آن‌ ها تصریح می‌کرد و عدم تصریح، سکوت در مقام بیان است. ضمن این‌که علت بقای تنها یک اثر از آثار عقد وکالت، مصلحت مستتر در آن است. به طور خلاصه آن‌که وکالت بااراده صرف موکل پایان می‌یابد، زیرا مبنای لزوم خبر دادن به وکیل مصلحت وکیل نیست، بلکه مصلحت ثالث است. لذا نیازی به بقای خود عقد وکالت نیست، وکالت پایان می‌یابد، لذا وکیل مستحق اجرت‌المثل خواهد بود، نه مستحق اجرت‌المسمی. پس باید گفت وکالت پایان‌یافته اما اعمال حقوقی انجام‌شده توسط وکیل بعد عزل و قبل خبر یافتن از عزل نافذ است.

۲-۲-۲-۵: اعمال دادگاه پس از اطلاع از عزل

طبق ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی مدنی در صورت عزل وکیل چنانچه توضیحی لازم نباشد دادرسی به تأخیر نمی‌افتد و در صورت نیاز به توضیح، دادگاه مراتب را در صورت‌مجلس قید می‌کند و با ذکر موارد توضیح به آگاهی موکل می‌رساند که شخصاً یا توسط وکیل جدید در موعد مقرر برای ادای توضیح حاضر شود.

البته عزل وکیل با توجه به ماده ۴۳ آیین دادرسی مدنی^[۱۱۱]و با لحاظ ماده ۴۰ در صورتی موجب تجدید جلسه می‌شود که جلسه برای اخذ توضیح مقررشده باشد. هرچند به نظر می‌رساند درجایی که خود موکل خواسته است یعنی عزل از موارد مشکلات وکیل نمی‌باشد، پس تجدید جلسه در این مورد منطقی به نظر نمی‌رسد.

همچنین دادگاه بر اساس ماده ۳۸ آیین دادرسی مدنی^[۱۱۲] پس از اطلاع از عزل وکیل، دیگر او را در امور راجع با دادرسی، وکیل نخواهد شناخت. و من‌بعد تمامی ابلاغ‌های مربوط را به موکل خواهد فرستاد.

پیشنهاد‌ها و ابهامات در خصوص موارد ارادی انحلال

۱-به منظور جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی پیشنهاد می‌گردد، محاکم در موارد اختلافی با توجه به اصل عدم اعطای نمایندگی بلاعزل همواره دلیل ‌قانع کننده را بر وقوع وکالت بلاعزل یا وکالت بدون استعفا مطالبه نمایند در این صورت باید محدودیت‌های قانونی مفاد مواد ۹۵۹ و ۹۶۰ و ۹۷۵ قانون مدنی رعایت شده باشد به‌طورمعمول وکالت بلاعزل هنگامی داده می‌شود که مال یاحقی به مشروط له منتقل‌شده باشد، در غیر این صورت اصولاً حق عزل موکل باقی می‌ماند چه در نمایندگی مأذون و نایب می‌تواند برخلاف اراده منوب‌عنه عمل نماید مگر اینکه برای نایب یا شخصی ثالثی حق ایجادشده باشد؛ وکالت‌های بدون استعفا نیز ناظر به موارد خاص و انجام عمل معین است به‌طوری‌که آزادی و حریت نایب محفوظ باقی بماند. به‌طورکلی باید به اراده ‌‌‌آزاد توافق‌های دو طرف قرارداد احترام ‌گذاشت و قرارداد آن‌ ها با حفظ مفاد ‌قواعد آمره محترم شمرد باوجوداین چون احتمال صدور آرای مغایر می‌رود تفسیر قانونی این ماده ضروری به نظر می‌رسد.

۲ ـ اما سؤال این است که درباره ماده ۶۷۹، آیا عدم عزل وکیل را باید حتماً ضمن عقد لازمی شرط کرد (حتی اگر واقعاً عقد خارج لازمی وجود نداشته باشد) یا می‌توان ضمن خود عقد وکالت که عقدی است جایز، عدم عزل وکیل را شرط نمود؟

این بحث را در اینجا بدین مناسبت مطرح می‌نماییم که شاید روزی بدین کشمکش حقوقی و اختلاف‌نظر در دادگاه‌ها و دفاتر اسناد رسمی پایان داده شود و از باب وحدت رویه به یک توافق همگانی برسیم.

در ماده ۶۷۹ که می‌گوید مگر اینکه وکالت وکیل یا عدم عزل وکیل ضمن عقد لازمی شرط شده باشد، یعنی در قرارداد وکالت بنویسد (ضمن عقد خارج لازم عدم عزل وکیل شرط گردید).

الف- به نظر می‌رسد امروزه، در قراردادهایی که تنظیم می‌شود، دیگر ضرورتی نداشته باشد که ذکر کنیم، ضمن عقد خارج لازم شرط گردید (تا این تصور ایجاد گردد که تعهدات مندرج در آن قرارداد الزام‌آور است).
زیرا اولاً در مواقع عقد خارج لازمی وجود ندارد و اگر از مسئول دفتر که قرارداد را تنظیم می‌کند بپرسید کدام عقد خارج لازم؟ قطعاً جوابی برای شما ندارد. ثانیاًً با تدوین ماده ۱۰ قانون مدنی، کلیه قراردادها، پس از ایجاد و قبول، اگر مخالفتی با قانون مخالفتی با قانون موضوعه کشوری نداشته باشند، الزام‌آور هستند، مگر آنکه خود قانون عقد را جایز اعلام نماید.

در نوجوانی شکل و میزان ارتباط والدین و فرزندان دستخوش تحول اساسی می‌شود. والدین به جای نظارت مستقیم بر فرزندان و واکنش‌های مستقیم، باید بر آن‌ ها به طور غیر مستقیم نظارت کنند. الگوی ارتباطی والدین و فرزندان از عوامل دیگری نیز تأثیر می‌پذیرد. برای مثال: رضایت والدین از کار و ازدواج بر ارتباط آنان با فرزندانشان تأثیر بسیاری دارد. ‌بنابرین‏ حفظ آرامش فردی، رابطه مناسب اعضای خانو.اده، رابطه مناسب با همکاران و نگرش مثبت نسبت به فرزندان، در تربیت فرزند نقش دارد. در یک بستر تربیتی مناسب، فرزندان نیز بیشتر به خواسته‌ها و تقاضاهای والدین توجه می‌کنند. در مقابل زمانی که والدین در تربیت فرزندان از روش‌های تنبیه، توبیخ و سرزنش استفاده می‌کنند، احتمال لجبازی و نافرمانی در کودکان و نوجوانان افزایش می‌یابد؛ این لجبازی و نافرمانی تحمل والدین را کاهش می‌دهد و به ایجاد رفتارهای خشونت آمیز نسبت به فرزندان می­انجامد. در این صورت رابطه والدین با فرزندان به شدت مختل می‌شود.

‌بنابرین‏ می‌بینیم که یک الگوی تعاملی که در دوره کودکی مناسب و کارساز بوده است ممکن است در دوره های بعدی مؤثر نباشد و زمینه ساز برخی مشکلات در روابط بین فرزندان و مراقبان شود. آشنایی والدین با سبک‌های فرزندپروری کارآمد به ویژه در ارتباط با ویژگی‌های دوره‌ نوجوانان و به کارگیری آن در تربیت فرزندان می‌تواند از بروز مشکلات رفتاری و تحصیلی آنان پیشگیری کرده و به آرامش والدین کمک کند (شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۷).

سبک‌های فرزندپروری

شیوه های فرزندپروری عاملی تعیین کننده و فراگیر است که در رشد و آسیب شناسی روانی فرزندان نقش مهمی دارد. همچنین بحث کردن ‌در مورد زمینه‌های مشکلات بچه ها بدون در نظر گرفتن نگرش‌های والدین، شیوه های رفتار و تربیت آنان تقریباً ناممکن است (علیزاده و آندریس، ترجمه قربانی روچی، ۱۳۸۳). شواهد موجود نشان می‌دهد که سازگاری نوجوانان تحت تأثیر کیفیت روابط خانوادگی در دوران‌های کودکی و نوجوانی می‌باشد. در واقع کودکان با مشاهده و تعامل با والدین خود سبک‌ها و مهارت‌های ارتباطی را فرا می‌گیرند (گینزبرگ و برونستین^[۵۲]، ۲۰۰۸). نوجوانانی که در خانواده های آشفته بزرگ می‌شوند به احتمال زیاد با مشکلات عاطفی و اجتماعی شدیدی مواجه می‌شوند (اوهانسیان، لرنر، لرنر و وون آیی^[۵۳]،۱۹۹۴).

ایجاز و محمود^[۵۴] (۲۰۰۹) در بررسی مشکلات روان‌شناختی و رفتار کودکان به نقش روابط بین والدین و فرزندان و سبک‌های فرزندپروری والدین اشاره نمودند. نتایج بررسی­ های آن‌ ها گویاست که روابط ضعیف والدینی با افسردگی، اضطراب و ضعف در تحمل و بردباری فرزندان در ارتباط است. ‌بنابرین‏ والدین از این منظر نقش گسترده‌ای در رشد روانی و هیجانی فرزندان دارند.

سبک فرزند پروری ترکیب‌هایی از رفتارهای والدین است که در موقعیت‌های گسترده روی می‌دهند و جو فرزندپروری با دوامی را به وجود می‌آورد (برک^[۵۵]، ۲۰۰۷، ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۹۰). بامریند^[۵۶] در مطالعات خود سه ویژگی را آشکار می‌سازد که روش مؤثر را از روش‌های نه چندان مؤثر فرزند پروری جدا می‌سازد. به عبارتی شیوه های فرزند پروری در سه بعد با یکدیگر تفاوت دارند. ۱) پذیرش، روابط نزدیک و صمیمانه ۲) کنترل ۳) استقلال دادن. از تعامل این سه ویژگی سه سبک فرزندپروری مشخص می‌شود: مقتدرانه^[۵۷]، مستبدانه^[۵۸] و سهل گیرانه^[۵۹] (چرونیس، راجی، کلارک، روونی، دیاز و پیان^[۶۰]، ۲۰۰۸).

دیانا بامریند^[۶۱] (۱۹۹۱) در یک رشته مطالعات برجسته با مشاهده‌ تعامل‌های والدین با فرزندان پیش دبستانی در خانه و آزمایشگاه، اطلاعات فراوانی درباره شیوه های فرزندپروری جمع‌ آوری کرد. وی دریافت که شیوه های مختلف فرزندپروری در دو بعد با یکدیگر تفاوت دارند. بعد اول انتظار و توقع^[۶۲] از کودکان است. بعضی والدین برای فرزندان خود معیارهایی را تعیین می‌کنند و تأکید دارند که فرزندان این معیارها را رعایت کنند. بعضی دیگر از والدین از فرزندان خود توقع اندکی دارند و به ندرت سعی می‌کنند در رفتار فرزندان نفوذ داشته باشند. بعد دوم پذیرش است.گروهی از والدین نسبت به فرزندان خود پذیرنده‌تراند. این گروه با فرزندان خود تبادل کلامی دارند و با آن‌هابه بحث آزاد می‌پردازند و برخی دیگر طرد کننده^[۶۳] هستند. ترکیب گوناگون دو بعد پذیرندگی و توقع چهار شیوه فرزندپروری را به وجود می‌آورد، که پژوهش بامریند بر سه شیوه آن‌ ها متمرکز است: استبدادی، اقتداری، و آسان گیر . چهارمین شیوه یعنی شیوه طرد کننده را محققین دیگر مورد مطالعه قرار داده‌اند (نوابخش و فتحی، ۱۳۹۰).

شیوه قدرت طلب (استبدادی)

والدینی که شیوه استبدادی را به کار می‌برند متوقع نیز هستند اما هم نوایی آنان آنقدر زیاد است که وقتی فرزندان تمایلی به اطاعت ندارند نسبت به آن‌ ها بی‌علاقگی نشان می‌دهند حتی آن‌ ها را طرد می‌کنند. برخورد این والدین را می‌توان در این جمله نشان داد «این کار را انجام بده چون من این طور می‌گویم.» در نتیجه، تبادل و ارتباط کمی با فرزندان خود دارند و از فرزند خود انتظار دارند بدون پرسش درباره‌ صحت و سقم آن، حرف بزرگ‌ترها را قبول کنند (شکوهی یکتا، پرند و فقیهی، ۱۳۸۵).

نوجوانان برای اجتناب از اختلاف و تنبیه گاهی اوقات به قوانین سفت و سخت تن می‌دهند. در نتیجه گاهی سعی می‌کنند پدر و مادر خود را خشنود کنند. گاهی اوقات نیز یاد می‌گیرند از پدر و مادرشان بترسند. این گروه از کودکان مستقل فکر کردن را یاد نمی‌گیرند. دوستان و اطرافیان آن‌ ها باید بگویند چه کار کنند. دوستان نیز همیشه توصیه های عاقلانه نمی‌کنند (دینک مایر^[۶۴] ۱۹۸۳، ترجمه فیروز بخت، ۱۳۹۱). فرزندان والدین مستبد غالباً دچار تعارض بوده و نوسان خلقی دارند، این نوجوانان شیوه های سازگاری و عزت نفس پایین‌تری دارند (احدی و جمهری، ۱۳۸۹).

والدین مستبد فکر می‌کنند که جواب همه چیز را می‌دانند و می‌توانند به سود همه تصمیم بگیرند، به همین دلیل سعی می‌کنند نظرات خود را به همه تحمیل کنند. آن‌ ها فرض را بر این می‌گذارند که نوجوان‌ها هرگز نمی‌توانند به خودی خود رفتار موفقیت آمیزی داشته باشند و مطابق انتظار پدر و مادر ظاهر شوند. والدین مستبد اغلب به طرق زیر رفتار می‌کنند:

• • از عملکرد نوجوان‌ها به شدت انتقاد می‌کنند.

• • متوقع و تهدید کننده هستند.

• • با پاداش دادن یا با مجازات کردن در مقام سلطه جویی بر نوجوان‌ها هستند.

• • خاطرنشان می‌کنند و غرولند می‌نمایند.

• • در تکالیف مدرسه نوجوانانشان دخالت بیش از اندازه می‌کنند.

• • به نوجوان‌ها اعتماد نمی‌کنند.