اطلاعات حسابداری شامل صورت‌های مالی اساسی و یادداشتهای توضیحی همراه توسط طیف وسیعی از استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری مورد استفاده قرار می گیردو با توجه به تفکیک مالکیت از مدیریت در شرکت‌های سهامی عام همواره این ابهام وجود دارد که آیا این اطلاعات مربوط و قابل اعتماد هستند یا خیر . برای حصول اطمینان از این امر ضرورت دارد تا یک فرد متخصص و مستقل از مدیریت و سهام‌داران کیفیت اطلاعات حسابداری را بررسی نماید و در ارتباط با آن قضاوت نماید . در راستای تحقق این امر از خدمات حسابرسی مستقل مالی استفاده می شود .از طرف دیگر این سوال به وجود می‌آید که آیا فرایند حسابرسی صورت‌های مالی در کیفیت این گزارشات ارتقایی ایجاد می‌کند یا خیر که در این تحقیق کوشش. می شود به این سوال پاسخ داده شود.
۱-۲ بیان مسئله
حسابداری دانشی است که به کمک آن اطلاعات مربوط به معاملات و رویدادهای مالی مؤسسات و شرکت‌ها جمع آوری طبقه بندی و تلخیص و گزارش می شود . اطلاعات تهیه شده توسط سیستم حسابداری شرکت‌ها توسط طیف گسترده ای از استفاده کنندگان مورد استفاده قرار می گیرند که اهم این استفاده کنندگان عبارتند از استفاده کنندگان اولیه و استفاده کنندگان ثانویه . استفاده کنندگان اولیه عبارتند از سهام‌داران و اعتباردهندگان و استفاده کنندگان ثانویه عبارتند از دولت- کارکنان – مشتریان – رقبا – اتحادیه های کارگری و … . از طرفی یکی از نتایج ناشی از انقلاب صنعتی در اوایل قرن هجدهم میلادی به وجود آمدن شرکت‌های سهامی و جدایی مالکیت از مدیریت و ضرورت امر پاسخ‌گویی (حسابدهی) مدیران این شرکها به سهام‌داران (مالکان) آن ها می‌باشد که در نتیجه ی این جریان ها نوعی شک و تردید از جانب سهام‌داران متوجه مدیران تهیه کننده ی این صورت‌های مالی بوده است . در این راستا حرفه ی حسابرسی به عنوان یکی از روش های ایجاد اطمینان و رفع ابهام در ارتباط با صورت‌های مالی به سهام‌داران کمک می کند . حسابرسان افرادی هستند که وظیفه ی اعتبار دهی و شهادت دهی در ارتباط با صورت‌های مالی را بنا به تقاضای سهام‌داران بر عهده دارند . سهام‌داران تمایل دارند تا مدیران آنچه را که واقعا بوده است گزارش نمایند نه آنچه را که خود (مدیران) می خواهند و به نفع آن ها است . از نظر سهام‌داران صورت‌های مالی در صورتی مطلوب هستند که از ویژگی های کیفی مربوط بودن و قابلیت اعتماد برخوردار باشند (حساس یگانه – ۱۳۸۹) .همچنین صورت‌های مالی تهیه شده توسط شرکت‌ها که مسئولیت آن بر عهده ی مدیریت است در صورتی مربوط و قابل اعتماد خواهد بود که مطابق با استانداردهای حسابداری باشد . یعنی چنانچه صورت‌های مالی شرکت‌ها بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شده باشند می توان نتیجه گرفت که مربوط و قابل اعتماد هستند . در نتیجه حسابرسان در یک فرایند حسابرسی مستقل مالی با بهره گرفتن از رهنمودهای استانداردهای حسابرسی صورت‌های مالی شرکت‌ها را با اصول و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری تطبیق می‌دهند تا در ارتباط با کیفیت این صورت‌های مالی یعنی مربوط بودن و قابلیت اعتماد آن ها اظهار نظر نمایند . در این راستا این سوال به وجود می‌آید که آیا حسابرسی مستقل می‌تواند در ارتقای کیفیت و باور پذیری صورت‌های مالی مؤثر باشد یا خیر ؟ در این تحقیق کوشش می شود تا اختلاف میان کیفیت صورت‌های مالی گزارش شده توسط شرکت‌ها قبل و بعد از انجام عملیات حسابرسی مستقل مالی بررسی شود.
۱-۳ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
حسابرسی صورت‌های مالی از زمان جدایی مالکیت از مدیریت و در راستای تبیین نظریه نمایندگی اهمیت و رونق خاصی یافته است . در بازارهای تحت نظارت انجام آن به موجب الزام های قانونی اجباری است و در بازار های آزاد نیز که انجام آن اجباری نیست باز هم برای انجام آن تقاضا وجود دارد. در نتیجه این سوال به ذهن متبادر می شود که حسابرسی آیا به ارتقای کیفیت گزارشگری مالی کمک می‌کند یاخیر . به بیان دیگر آیا عملیات حسابرسی صورت‌های مالی می‌تواند در راستای افزایش کیفیت صورت‌های مالی که سهام‌داران نیز خواهان آن هستند اثر بخش باشد و یا این که به ارتقای کیفیت صورت‌های مالی کمکی نمی کند . البته لازم به ذکر است که حتی اگر حسابرسی در کیفیت صورت‌های مالی تغییری ایجاد نکند باز هم دارای اثر روانی بر جامعه می‌باشد بدین معنا که سهام‌داران بر نظر حسابرس تکیه می‌کنند و با آرامش روانی بیشتری بر اساس صورت‌های مالی به تصمیم گیری می پردازند . در نتیجه ضرورت دارد تا در این تحقیق فواید حسابرسی از لحاظ ایجاد کیفیت مورد بررسی قرار گیرد .
۱-۴ هدف های اساسی انجام تحقیق
هدف اساسی در تحقیق حاضر بررسی اختلاف میان کیفیت اطلاعات حسابداری قبل و بعد از فرایند حسابرسی مستقل مالی می‌باشد تا بدین وسیله بتوانیم تاثیر فرایند حسابرسی را بر کیفیت اطلاعات حسابداری ارزیابی کنیم .
۱-۵ فرضیه های تحقیق
تحقیق حاضر دارای یک فرضیه اصلی و پنج فرضیه فرعی است .
فرضیه اصلی : کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی است .
فرضیه های فرعی :
فرضیه فرعی اول : کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی در سال ۸۶است .
فرضیه فرعی دوم : کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی در سال ۸۷ است .
فرضیه فرعی سوم: کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی در سال ۸۸ است .
فرضیه فرعی چهارم: کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی در سال ۸۹ است .
فرضیه فرعی پنجم : کیفیت اطلاعات حسابداری بعد از انجام حسابرسی مستقل مالی بیشتر از کیفیت اطلاعات حسابداری قبل از انجام حسابرسی مستقل مالی در سال ۹۰ است .
۱-۶ تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق
کیفیت اطلاعات حسابداری : عبارت است از قرینه ی قدر مطلق خطای پیش‌بینی اطلاعات حسابداری در پیش‌بینی جریان وجه نقد عملیاتی دوره آتی .
اطلاعات حسابداری : عبارت است از صورت‌های مالی اساسی شامل ترازنامه – صورت سود و زیان – صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجه نقد .
حسابرسی مستقل مالی : عبارت است از فرایند تطبیق صورت‌های مالی با استاندارد های پذیرفته شده حسابداری به منظور اظهار نظر در خصوص کیفیت آن ها .
تصمیم گیری : عبارت است از انتخاب یک راه حل از میان راه حل های ممکن و موجود .
۱-۷ ساختار تحقیق
تحقیق حاضر در ۵ فصل به شرح زیر ارائه گردیده است :
فصل اول: شامل کلیات تحقیق نظیر بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق و همچنین هدف ها و سوال ها و فرضیه های تحقیق و قلمرو و تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق می‌باشد .
فصل دوم: شامل مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق های انجام شده در زمینه ی مربوط ( در داخل و خارج از کشور ) می‌باشد .
