جدول (۲-۳) آلفای کرونباخ آزمون ویژگی‌های شخصیت (NEO) در این پژوهش
شخصیت
روان رنجوری
برون گرایی
تجربه پذیری
سازگاری
مسئولیت پذیری
۳۹۳/۰
۷۷۵/۰
۵۷۹/۰
۵۴۶/۰
۴۲۲/۰
۷۶۳/۰
۲-۳-۳ آزمون ارزش‌های شخصی (PVQ)
۱-۲-۳-۳ کلیات آزمون ارزش‌های شخصی (PVQ)
تعداد زیادی ارزش وجود دارد و در هر کدام از آزمون‌هایی که درباره ارزش‌ها وجود دارد تعدادی از آن ها را مد نظر قرار داده‌اند و مابقی مورد توجه قرار نگرفته‌اند. این مسأله در PVQ نیز وجود دارد و این آزمون نیز از طیف گسترده ارزش‌ها، ۱۰ ارزش را مورد سنجش قرار می‌دهد که شامل ارزش‌های مذهبی، اجتماعی، مردمی، زیبایی شناسی، اقتصادی، دانش، لذّت جویانه، قدرت، وجهه خانوادگی و سلامتی می‌باشد.
PVQ شامل ۴۰ سوأل می‌باشد ۳ گزینه ای می‌باشد. هر کدام از این گزینه ها مربوط به یکی از ارزش‌های ۱۰ گانه می‌باشد که آزمودنی می‌بایست به ترتیب آن ها را اولویت بندی نماید بدین صورت که علامت تیک را برای اولویت اوّل، خالی (علامت نزدن) برای اولویت دوم و علامت ضربدر را برای اولویت سوم به کار ببرد. پس می‌توان این طور بیان نمود که در مجموع هر کدام از ارزش‌های ۱۰ گانه به وسیله ۱۲ گزینه مورد سنجش قرار می‌گیرد (شری و ورما،۱۹۹۴).
۲-۲-۳-۳ نمره گذاری PVQ
جدول(۳-۳) نحوه نمره گذاری PVQ
گزینه با علامت تیک
گزینه بدون علامت
گزینه با علامت ضربدر
نمره ۲
نمره ۱
نمره ۰
نمره گذاری PVQ به ترتیبی که در جدول (۳-۳) بیان می‌شود انجام می‌گیرد. در نهایت نمرات گزینه های مربوط به هر ارزش با همدیگر جمع زده می‌شود تا نمره نهایی آن ارزش مشخّص شود. نمره هر ارزش می‌تواند عددی بین ۰ تا ۲۴ باشد. در صورتی که آزمودنی همه گزینه های مرتبط با آن ارزش را با ضربدر علامت زده باشد نمره او صفر و در صورتی که همه گزینه های مرتبط با آن ارزش را با تیک علامت زده باشد نمره او ۲۴ می‌شود.
۳-۲-۳-۳ تفسیر نمره های PVQ
لازم است به منظور تفسیر نمره های فرعی، سرانه نمره ها را برای طبقه بندی کیفی مرتب کنیم. هیچ نوع شکل مورد قبول جهانی برای تبدیل اطلاعات کمی به اطلاعات کیفی وجود ندارد. در اینجا یک طرح قراردادی تبدیلی داده شده است. امّا ممکن است به عنوان طرحی رضایت بخش برای اکثر اهداف مورد بررسی قرار گیرد.
جدول (۴-۳) نحوه تفسیر نمره های PVQ
تفسیر
نمره های T
نمره ده بخشی
رتبه درصدی
خیلی بالا
۶۵ و بالاتر از آن
۱۰ و ۹
۹۳ و بالاتر از آن
بالا
۶۴-۵۵
۷ و ۸
۹۲-۷۱
متوسّط
۵۴-۴۶
۶ و ۵
۷۰-۳۰
پایین
۴۵-۳۶
۴ و ۳
۲۹-۸
خیلی پایین
۳۵ و کمتر از آن
۲ و ۱
۷ و کمتر از آن
۴-۲-۳-۳ اعتبار PVQ
اعتبار PVQ در پژوهش‌های زیادی مورد بررسی قرار گرفته است که در اینجا امکان شرح تمامی آن ها وجود ندارد و فقط به یکی از جامع‌ترین این پژوهش‌ها اشاره می‌شود که اعتبار PVQ را از طریق همبستگی تأیید نموده است. در این پژوهش، اعتبار PVQ از طریق سلسله ارزش‌های نمونه از ۲۰ دانشجویی روان شناسی دوره لیسانس سال‌های بالا به دور روش به دست آمد. ابتدا PVQ را اجرا شد سپس از آن ها خواسته شد ارزش‌های ۱۰ گانه را رتبه بندی کنند. ۱۰ ارزش بر طبق مفاهیم PVQ به طور عملیاتی تعریف شدند. دو سلسله مراتب به هم منطبق شدند و رتبه بندی همبستگی ۶۴/۰ به دست آمد. این همبستگی در سطح ۵% معنادار است ( ۸=df ) بنابرین می‌توان گفت که PVQ ابزار کاملاً معتبری است که سلسله مراتب ارزش‌های یک گروه را تعیین می‌کند (شری و ورما،۱۹۹۴).
۵-۲-۳-۳ پایایی PVQ
دو شاخص پایایی PVQ مشخص شد. اول، پایایی آن توسط هویت[۱۶۴] با بهره گرفتن از تحلیل واریانس که همانند روش کودر ریچاردسون[۱۶۵] مؤثر ولی کم زحمت تر بود، تعیین شد. ثانیاًً پایایی آزمون – آزمون مجدد که یکی با فاصله ۱۱ ماه و دیگری بعد از دو ماه دیگر انجام شد، آن را تعیین کرد. مشاهده می‌شود که همبستگی‌های پایایی به دست آمده پس از یک فاصله زمانی سه ماهه نسبتاً بالا هستند. ارزش‌های خوب تفهیم شده مذهبی و وجهه خانوادگی به ترتیب دارای ضریب پایایی مقیاس‌های دیگر در حدود ۶۰/۰ است. با وجود این که ضریب‌های پایایی بالاتر، با کاهش خطای معیار خود، دقت اندازه گیری را افزایش می‌دهد امّا اندازه گیری در زمینه متغیّرهای شخصیتی غیر عقلی می‌تواند به دقت اندازه گیری در زمینه‌های هوش و پیشرفت باشد. گیلفورد[۱۶۶] (۱۹۵۴) می‌گوید، برای انتخاب ابزار حتّی اگر ضریب پایانی آن ۵۰/۰ هم باشد، ایرادی ندارد. با توجّه به این موضوع، پایایی PVQ مناسب به نظر می‌رسد. در روش تحلیل واریانس تعیین پایایی، دامنه ضرایب پایایی از ۴۷/۰ برای ارزش اجتماعی تا ۷۰/۰ برای ارزش اقتصادی بود. این شاخص‌های پایایی مقیاس‌های مختلف ارزش PVQ نیز رضایت بخش است. در ارزیابی ضرایب پایایی واقعیت این است که این ضرایب بستگی به ناهمگنی نمونه دارد و همچنین این که وقتی متغیّرهای اندازه گیری یک مجموعه برای پیش‌بینی بعضی رفتار ملاک که بایستی در ذهن ایجاد شود شکل می‌گیرد، همسانی درونی بالا، امکان پذیر و نه مطلوب است.
جدول (۵-۳) آلفای کرونباخ آزمون ارزش‌های شخصی (PVQ) در این پژوهش
ارزش‌های شخصی
مذهبی
اجتماعی
مردمی
زیبایی شناسی
اقتصادی
دانش
لذّت جویانه
قدرت
وجهه خانوادگی
سلامتی
آلفای کرونباخ
۸۱۸/۰
۲۰۱/۰
۳۸۶/۰
۵۰۷/۰
۴۶۷/۰
۳۷۴/۰
۳۶۰/۰
۴۸۹/۰
۴۲۰/۰
۱۸۵/۰
۳-۳-۳ آزمون قضاوت اخلاقی (DIT)
۱-۳-۳-۳ کلّیات آزمون قضاوت اخلاقی (DIT)
در این پژوهش از فرم کوتاه آزمون مباحث معیّن (DIT) ساخته جیمز رست (۱۹۷۹) استفاده شد. جیمز رست و همکارانش، آزمون DIT را به منظور ساده تر کردن مصاحبه قضاوت اخلاقی (MJI[167]) که کولبرگ آن را ساخت و در تحقیقاتش از آن استفاده می‌نمود و بعدتر نیز دیگر محقّقان از آن استفاده می‌کردند، ساختند. اجرای MJI زمان زیادی می‌گرفت و نمره گذاری آن بسیار سخت و تا حدودی طبق نظر آزماینده بود و این مطلب از عینی بودن آزمون می‌کاست. DIT تا حدود زیادی این کاستی‌ها را برطرف نمود و به پژوهش گران کمک نمود تا در زمان کمتری آن را اجرا کرده و راحت‌تر نیز آن را نمره گذاری نمایند.
