دی سوزا (۱۹۹۹) در مقاله ای با موضوع “هزینه نمایندگی، ریسک بازار، فرصت های سرمایه گذاری و سیاست تقسیم سود”، پژوهشی روی ۳۴۹ شرکت بین‌المللی طی سال های ۱۹۹۷ – ۱۹۹۵ انجام داد و نتایج پژوهش او رابطه منفی هزینه نمایندگی و ریسک بازار را روی نسبت تقسیم سود تأیید کرد. اما رابطه منفی سیاست سود تقسیمی با فرصت های سرمایه گذاری تأیید نشد[۴۳].

مندهر کوکی و منصف گویزانی (۲۰۰۹) ساختار مالکیت و سیاست تقسیم سود در بازار بورس تونس را مورد بررسی قرار دادند. آن ها دریافتندکه نگرش ساختار مالکیت، به طور قوی با سیاست تقسیم سود شرکت های تونسی مرتبط است. بین مالکیت دولتی و سود تقسیمی به سهام‌داران رابطه منفی وجود دارد[۳۵].

دونالسون، میرز و برادلی (۱۹۶۱) تحقیقی درباره عملکرد تأمین مالی شرکت های بزرگ انجام دادند و مشاهده نمودند که مدیریت از منابع مالی درون سازمانی به عنوان یک منبع جدید تأمین مالی شدیداً طرفداری می‌کند و حتی منابع برون سازمانی را کنار می‌گذارد و در صورت نیاز به منابع مالی برون سازمانی بیشتر از استقراض استفاده می‌کنند .حتی زمانی که نسبت قیمت به سود بالا بوده است با وجود مناسب بودن زمان فروش سهام عادی، نسبت به انتشار سهام بی میلی نشان می‌دادند، به گونه ای که هزینه سرمایه ای شامل سرمایه گذاری در موجودی ها و سایر دارایی های جاری را از منابع داخلی تأمین نموده اند .

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱) مقدمه

انتخاب روش تحقیق بستگی به اهداف، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد و تشریح روش انتخاب شده در هر پژوهش علمی از اهمیت خاصی برخوردار است. از این رو در فصل حاضر روش انجام تحقیق تشریح شده است. در این فصل به معرفی جامعه آماری، نحوه تعیین نمونه، جمع‌ آوری اطلاعات و تابع آماره پرداخته می شود. بدین صورت که نمونه پژوهش از جامعه شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادار تهران و با توجه به محدودیتهای موجود به روش حذفی انتخاب شده است. به طوری که سعی بر آن شده که این نمونه قابلیت تعمیم نتایج حاصله از پژوهش بر کل جامعه آماری را دارا باشد. پس از مشخص نمودن نمونه، به جمع‌ آوری اطلاعات لازم جهت آزمون فرضیات مطرح شده در فصل اول پرداخته و اطلاعات لازم مستقیماً از صورت‌های مالی و یادداشتهای همراه شرکت‌های عضو نمونه و سایر منابع اطلاعاتی موجود در سازمان بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع‌ آوری شده با توجه به فرضیه پژوهش با بهره گرفتن از روش های آماری و با به کارگیری نرم افزارهای کامپیوتری موجود انجام گردیده است.

۳-۲) جامعه مورد نظر تحقیق

جامعه آماری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.

۳-۳) نمونه آماری

نمونه آماری شامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که از شرایط زیر برخوردار باشند:

۱-پایان سال مالی آن ها ۲۹/۱۲ باشد.

۲- جزء شرکت های مالی مانند بانک ها ،مؤسسات بیمه و شرکت های سرمایه گذاری و واسطه ای مالی نباشند زیرا ساختار مالی این شرکت ها با سایر شرکت ها به طور قابل توجهی متفاوت است.

۳- شرکت ها قبل از سال ۱۳۸۸در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و به صورت مستمر معامله شده باشند.

۴- در طی دوره مورد بررسی تغییر سال مالی نداشته باشند.

۵- اطلاعات مالی مورد نیاز به طور کامل وجود داشته باشد.

قلمرو زمانی مورد مطالعه از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ می‌باشد.

۳-۴) ابزار جمع‌ آوری داده های مورد نیاز تحقیق

در این تحقیق برای جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. اطلاعات مربوط به مبانی نظری ‌و تئوریک پژوهش از کتب و مقالات فارسی و لاتین جمع‌ آوری گردیده است. داده های مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای پژوهش، از بانک های اطلاعاتی « تدبیر پرداز » و « ره آورد نوین » استخراج شده است. در صورت ناقص بودن داده های موجود در این بانک اطلاعاتی، به آرشیوهای دستی موجود در کتابخانه ی سازمان بورس اوراق بهادار و سایت اینترنتی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار مراجعه گردید. پس از جمع‌ آوری دادهایی که برای انجام تحقیق مورد نیاز است، انتخاب ابزاری مناسب به منظور محاسبه و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به متغیرها اهمیت خاصی دارد. به منظور انجام محاسبات و آماده نمودن دادها به اطلاعات مورد نیاز تحقیق و همچنین تجزیه و تحلیل آن ها، از نرم افزارهای Excel و Eviews استفاده شده است. یکی از مواردی که بایستی ‌در مورد جمع‌ آوری داده ها به آن توجه کرد، روایی ابزارهای گردآوری داده ها است. منظور از روایی ابزار گردآوری داده ها این است که ابزارها بتوانند واقعیت ها را به خوبی نشان دهد. از آنجا که ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، بانک های اطلاعاتی تهیه شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران و یا کتابخانه ی سازمان بورس اوراق بهادار تهران است؛ لذا میتوان به روایی ابزارهای گردآوری داده ها اعتماد نمود.

۳-۵) متغیر های تحقیق

در تعریف عملیاتی، هر یک از متغیرهای تحقیق طوری تعریف می‌شوند که بتوان آن ها را مورد اندازه گیری قرار داد. در این تحقیق، متغیر وابسته، متغیر مستقل و متغیرهای کنترل به صورت زیر تعریف شده اند:

۳-۵-۱) متغیر وابسته

در این تحقیق متغیرهای وابسته عبارت اند از :

DP : شاخص خط مشی تقسیم سود که از تقسیم سود تقسیمی بر درآند هر سهم به دست می‌آید.

مقدار کل دارایی را از ترازنامه و سود تقسیمی را میتوان از صورت سود و زیان به دست آورد.

۳-۵-۲) متغیر مستقل

IO : فرصت های سرمایه گذاری که از نسبت توبین کیو (tobin-q)، تقسیم مجموع ارزش بازار و کل بدهی بر کل دارایی به دست می‌آید.

LEV : تأمین مالی که از تقسیم کل بدهی بر حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید.

۳-۵-۳) متغیر کنترلی

علاوه بر متغیر های فوق ، برای پردازش مدل ها متغیر هایه دیگری نیز وجود دارند که تحت عنوان متغیر های کنترلی مورد بررسی قرار گرفتند.

1. 1. سود خالص پس از کسر مالیات (PRO)

1. ریسک (RISK)

۳-۵-۴) مدل تحقیق

حال با توجه به متغیرهای ارائه شده، برای بررسی فرضیه های تحقیق از مدل زیر استفاده می شود:

=+ (IO)_it+(Lev)_it+(Pro)_it +(Risk)_it + ε_it

DP: سیاست تقسیم سود

IO : فرصت های سرمایه گذاری

LEV: اهرم مالی

PRO: سودآوری

RISK : ریسک

ε : مقدار خطای تصادفی

۳-۶) روش های آماری مورد استفاده در پژوهش

پس از جمع‌ آوری داده ها باید داده ها را دسته بندی وتجزیه و تحلیل نمود. آن گاه به آزمون فرضیه‌ها پرداخت تا پاسخی برای پرسش های تحقیق بیابیم. تجزیه و تحلیل داده ها فرایند چند مرحله ای است که طی آن داده های گردآوری شده به طرق مختلف خلاصه و دسته بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها را در ارتباط بین داده ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید. در این فرایند داده ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش می‌شوند و در روش های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج ها به عهده دارند. در این قسمت به معرفی روش مورد استفاده جهت تخمین مدل و همچنین مزیت های آن و آزمون های استفاده شده در آن پرداخته می شود.