۲-۳-۲ پیشینه تجربی داخلی

ارزیابی عملکرد سازمان­ها ‌بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن از جمله موضوعاتی است که مورد توجه پژوهشگران داخلی نیز بوده و تحقیقات متعددی در این زمینه انجام یافته که از جمله این تحقیقات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

قاسمی و احمدی( ۱۳۹۲) در پژوهشی با عنوان” ارزیابی مؤسسات آموزش عالی با کمک کارت امتیازی متوازن و روش­های تصمیم ­گیری چند معیاره گروهی” با هدف توسعه مدلی در قالب کارت امتیازی متوازن و روش­های تصمیم ­گیری چند معیاره در جهت ارزیابی دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، افزایش رضایت ذینفعان، و ارتقای ابعاد چهارگانه در داخل سازمان به شکلی کارا و اثربخش به شناسایی و تعیین مهم­ترین معیارهای ارزیابی مؤسسات آموزش ­عالی و ارائه مدلی جهت رتبه ­بندی این مؤسسات پرداخته­اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در مؤسسات آموزش عالی مهم­ترین معیارها افزایش درآمد، شهرت و میزان قبولی در مقاطع تحصیلی بالاتر ‌می‌باشد.

مظلومی و کشوری فینی (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان “بهینه­ سازی ارزیابی عملکرد صنعت بیمه با بهره گرفتن از روش تلفیقی مدل تعالی سازمانی و کارت امتیازی متوازن” ‌به این نتیجه رسیده ­اند که می توان از کارت امتیازی متوازن با شاخص­ هایی که متشکل از زیرمعیارهای مدل تعالی سازمانی است به عنوان مدلی بهینه جهت ارزیابی عملکرد صنعت بیمه استفاده کرد. چرا که با توجه به نیاز به استفاده از روش­های نوین مدیریتی به خصوص در زمینه اندازه ­گیری عملکرد، سازمان­ها می ­توانند از تلفیق مدل­های مذکور استفاده کنند تا بتوانند از مزایای هر دو مدل بهره­مند گردند.

صلواتی و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان” ارزیابی عملکرد امور مالیاتی بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن” عملکرد امور مالیاتی شهرستان سنندج را بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن مورد ارزیابی قرار داده و اشاره ‌می‌کنند که هرچند پژوهش­های متعدد نشان می­دهد که روش ارزیابی متوازن برای هر سازمان و شرکتی نتیجه­بخش است، اما شاخص­ های استاندارد زیادی برای سازمان­هایی که هدف اصلی آن ها ملاحظات مالی نیست، وجود ندارد. یکی دیگر از دلایل این امر می ­تواند فزونی سازمان­هایی باشد که هدف اصلی آن ها به دست آوردن سود بیشتر است. در این میان با توجه به اینکه بازگشت سرمایه و به دست آوردن سود بیشتر، در زمان نسبتا کوتاه­تری قابل ارزیابی است و اصولا سرمایه ­گذاری هدف­های مالی، بازده سریع­تری دارد، روش ارزیابی عملکرد متوازن برای اهداف مالی، سریع­تر قابل اعتبارسنجی است. اما هدف­های کیفی مانند موثرترین و یا بهترین روش در ارائه خدمات، به راحتی قابل اندازه­ گیری نیستند و قابل طرح و تعقیب می­باشند. ‌بنابرین‏ برای به دست آوردن این شاخص ­ها، به همکاری افراد سازمان نیاز فراوان وجود دارد.

آذر و همکاران(۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان” ارزیابی عملکرد متوازن با تأکید بر شاخص­ های BSC، مطالعه موردی شرکت­های کاشی و سرامیک استان یزد” اشاره ‌می‌کنند که در دنیای رقابتی امروز، بسیاری از شرکت­های تولیدی و خدماتی، ناگزیر ‌شده‌اند به رویکردهای جدید مدیریتی رو بیاورند. از جمله این رویکردها، ‌می‌توان به روش­های جدید ارزیابی عملکرد اشاره کرد که نقش مهمی در بهبود عملکرد یک سازمان دارند. کارت امتیازی متوازن از نوآوری­های اخیر مدیریتی است که سازمان را از چهار دیدگاه عمده مدیریتی مورد ارزیابی قرار می­دهد و هدف آن، فراهم کردن دید جامعی از کسب وکار برای مدیران عالی ‌می‌باشد. ولی یک مسأله اساسی در به کارگیری مدل­های BSC تعیین خط مبنا و الگویی است که عملکرد سازمان بر اساس آن اندازه ­گیری شود. بدون این استاندارد و خط مبنا، ارزیابی غیر­ممکن است و از طرفی تعیین استانداردها، سخت و اغلب گمراه کننده ‌می‌باشد. برای حل این مشکل مدل ترکیبی و تحلیل پوششی داده ­ها پیشنهاد می­ شود. مدل تحلیل پوششی داده ­ها روشی مبتنی بر برنامه­ ریزی ریاضی و یک رویکرد ناپارامتریک است که در ارزیابی کارایی نسبی واحدهای تصمیم ­گیری مشابه با چندین ورودی و خروجی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که DEA مبتنی بر تحلیل نسبی است، واحدهای تصمیم، در مقابل یکدیگر ارزیابی می­شوند؛ بدین ترتیب با بهره گرفتن از ترکیب BSC و DEA بر یکی از موانع عمده کارت امتیازی، یعنی نیاز به تعیین استانداردها و خط مبنا، غلبه می­ شود.

امیری و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهش خود با عنوان” کاربرد کارت امتیازی متوازن و ویکور در رتبه بندی شرکت­های بیمه” با بهره گرفتن از مدل کارت امتیازی متوازن( برای دست­یابی به شاخص ­ها) و روش VIKOR شرکت­های بیمه را رتبه ­بندی و ارزیابی کرده ­اند و ‌به این نتیجه رسیده اند که مهم­ترین ابعاد کارت امتیازی متوازن در رتبه ­بندی شرکت­های بیمه، معیارهای ابعاد مشتریان و مالی است.با توجه به رابطه بین چهار بعد و اینکه دست­یابی به شاخص­ های مالی بهتر با بهره گرفتن از رضایت مشتریان و شاخص­ های بالاتر بعد مشتری امکان­ پذیر است، شرکت­های بیمه باید توجه خاصی به مشتریان خود داشته باشند. امروزه این حقیقت غیر­قابل انکار وجود دارد که کفه ترازو و قدرت بازار به طرف مشتریان سنگینی می­ کند. مشتریان امروز فرصت­های بیشتری برای مقایسه خدمات در اختیار دارند و جلب و حفظ و نگهداری آنان بسیار پیچیده­تر از پیش شده است. همچنین با توجه به بند ۲و ۳ سیاست کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی، نیاز به مشتریان و راهکارهایی برای حفظ و نگهداری آنان بسیار ضروری به نظر می­رسد.